Tak uznał WSA w Warszawie w wyroku z 8 lipca 2015 r., sygn. III SA/Wa 329/15.
Sprawa dotyczyła spółki będącej ubezpieczycielem, która wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie zwolnienia usług zarządzania ryzykiem ubezpieczeniowym i usług aktuariatu z podatku od towarów i usług.
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, spółka wskazała, że należy do międzynarodowej grupy będącej jednym z największych na świecie usługodawców oferujących usługi finansowe, w szczególności w sektorze ubezpieczeniowym. Aby skutecznie prowadzić swoją działalność, spółka nabywa od wyspecjalizowanych podmiotów grupy usługę wsparcia zarządzania ryzykiem ubezpieczeniowym oraz usługę wsparcia aktuariatu. W ich ramach, usługodawca dokonuje porównania modeli zarządzania ryzykiem ubezpieczeniowym i przygotowuje rekomendacje. Wynagrodzenie dla usługodawcy jest kalkulowane na podstawie odpowiedniego klucza alokacji kosztów.
VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
W ocenie spółki, usługi świadczone przez wyspecjalizowane podmioty są jedną kompleksową usługą niezbędną do prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i zgodnie z art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 37 u.p.t.u., podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług.
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie nie zgodził się z zapatrywaniami spółki. W interpretacji z dnia 9 października 2014 r., sygn. IPPP1/443-884/14-2/EK stwierdził, że usługi świadczone przez wyspecjalizowane podmioty na rzecz Spółki nie są „czynnościami ubezpieczeniowymi” i w konsekwencji nie podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług. Uzasadniając rozstrzygnięcie, dyrektor powołał się na pojęcie „czynności ubezpieczeniowych” wypracowane w orzecznictwie TSUE wskazując, że obejmuje ono zobowiązanie do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia w przypadku wystąpienia ryzyka określonego w umowie. Zdaniem dyrektora, w opisywanym stanie faktycznym nie miało miejsce wykonywanie czynności ubezpieczeniowych, ponieważ pomiędzy podmiotami wyspecjalizowanymi a klientami spółki nie ma miejsca stosunek prawny ubezpieczenia. W konsekwencji, usługi nabywane przez Spółkę nie są elementem usługi ubezpieczeniowej i nie podlegają zwolnieniu.
Spółka zaskarżyła interpretację do WSA w Warszawie, powołując m. in. orzecznictwo w podobnych sprawach dotyczące zarządzania ryzykiem kredytowym, usługa badań lekarskich czy usługami assistance.
Sąd skargę spółki oddalił.
Wyrok TSUE rozstrzygnie wątpliwości?
Osią sporu w sprawie rozstrzygniętej komentowanym wyrokiem była kwestia zasięgu pojęcia usługi stanowiącej element usługi zwolnionej i będącej niezbędną do jej świadczenia.
WSA w Warszawie poparł stanowisko Dyrektora IS, dodatkowo wskazując, że opisane przez spółkę czynności mieszczą się w pojęciu „działalności ubezpieczeniowej” opisanym w ustawie o działalności ubezpieczeniowej, które jest znacznie szersze od pojęcia „usług ubezpieczeniowych”. Zdaniem WSA, pojęcie usług ubezpieczeniowych należy interpretować ściśle, zgodnie z dyrektywą niedopuszczalności wykładni rozszerzającej w przypadku przepisów będących wyjątkiem od zasady opodatkowania.
Omawiana tematyka była już wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć sądów. Przykładowo, NSA w wyroku z dnia 28 stycznia 2014 r., sygn. I FSK 256/13 stwierdził, że usługi wprost związane z zapewnieniem świadczeń medycznych ubezpieczonych także nie podlegają zwolnieniu, ponieważ nie są niezbędne do świadczenia zwolnionej usługi, a jedynie „pomagają” w jej wykonaniu.
W zakresie bezpośredniego stosunku prawnego między świadczącym usługi a ubezpieczycielem, TSUE (ETS) wypowiadał się kilkukrotnie. W wyroku z dnia 3 kwietnia 2008 r., sygn. C-124/13, ETS stwierdził, że „okoliczność, że broker lub pośrednik ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia (…), nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku od wartości dodanej na mocy tego przepisu.”
Niestety, wydaje się, iż analiza dokonana przez WSA nie sięga do istoty działalności ubezpieczeniowej. Naszym zdaniem, wymagany związek pomiędzy usługami szacowania ryzyka ubezpieczeniowego i aktuariatu a konkretnymi usługami ubezpieczeniowymi istnieje, ponieważ bez takiego wsparcia przedsiębiorca działający z należytą starannością nie podjąłby ryzyka ubezpieczania innych podmiotów.
Zmiany w Prawie Pracy 2015 (Komplet 4 książek) + Kodeks pracy 2015 z komentarzem gratis
Wartym zaznaczenia jest, że w chwili pisania komentarza toczy się przed TSUE postępowanie w sprawie BRE Ubezpieczenia, którego orzeczenie końcowe ma szansę wyklarować jednolitą praktykę orzeczniczą w sprawach podobnych do komentowanej.
Bartłomiej Kołodziej, doradca podatkowy, starszy menedżer w Dziale Prawno-Podatkowym PwC
Piotr Nowosielski, konsultant w Dziale Prawno-Podatkowym PwC