Z kolei art. 7 ust. 3 ustawy o VAT wskazuje na sytuację kiedy nie stosuje się powyższego przepisu. Nie stosuje się go w przypadku przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, o ile przekazanie to ma związek z działalnością gospodarczą.
Powyższe brzmienie przepisów obowiązuje od 1 kwietnia 2013 r. W poprzednim stanie prawnym zwolnienie z opodatkowania dotyczyło dodatkowo drukowanych materiałów reklamowych. Nie było również zapisu o konieczności związku między przekazaniem a prowadzoną działalnością.
Aby ustalić w jakich sytuacjach przekazanie próbek nie podlega VAT, należy najpierw wyjaśnić jak pojęcie próbki definiują przepisy. Zgodnie z art. 7 ust. 7: „Przez próbkę, o której mowa w ust. 3, rozumie się identyfikowalny jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika:
- ma na celu promocję tego towaru oraz
- nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb końcowego odbiorcy w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeby tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłonić tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.”
Polecamy: 500 pytań o VAT odpowiedzi na trudne pytania z interpretacjami Ministerstwa Finansów (PDF)
Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)
Powyższa definicja oraz zapis z art. 7 ust. 3 wskazuje na cztery główne kwestie, jakie należy przeanalizować w celu ustalenia czy przekazywany towar jest próbką w rozumieniu art. 7 ust. 3 ustawy o VAT, a jego nieodpłatna dostawa jest poza zakresem VAT.
Związek przekazania towaru z celami działalności Warunek ten wynika bezpośrednio z art. 7 ust. 3 ustawy o VAT. Przepisy nie określają jednoznacznie o jaki związek chodzi. Oczywiste się jednak wydaje, że samo przekazanie próbki w celu zachęcenia nabywcy do zakupu spełnia ten warunek. Faktycznie ma być ust. 3 bo ust. 7 to definicja próbki a ust. 3 mówi że przekazanie ma być na cele działalności
Przekazanie w celach promocyjnych
Promocyjny charakter przekazywanych próbek wiąże się głównie z zamiarem zapoznania potencjalnego nabywcy z towarem, a przez to skłonienie go do zakupu. Przekazywana – niewielka ilość towaru – co do zasady nie powinna pozwalać na zaspokojenie potrzeb nabywcy. Jeśli jednak ich zaspokojenie jest niezbędne do zapoznania go z produktem, jest to dopuszczalne. Przekazanie na cele promocyjne to nie tylko przekazanie potencjalnym nabywcom, ale także podmiotom mogącym ocenić walory produktu i w ten sposób wpłynąć na ostatecznych nabywców. Tak jest np. w przypadku przekazania płyt osobom zatrudnionym w rozgłośniach radiowych czy czasopismach branżowych.
Nie ma również ograniczenia, aby odbiorca próbki był rzeczywistym czy potencjalnym nabywcą towarów, o ile oczywiście przekazanie następuje na cele promocyjne (np. przekazanie towaru przez hurtownika do sklepu z przeznaczeniem dla klientów detalicznych). Cel promocyjny dopuszcza ponadto, aby przekazany towar miał postać odpowiadającą produktowi końcowemu. Nie jest to zasadą ale jest akceptowane, o ile jest to niezbędne do zapoznania się i oceny cech produktu. Potwierdzają to wnioski płynące z rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-581/08 EMI Group.
Oznaczenie przekazywanego towaru jako próbki
Definicja próbki wskazuje na to, iż jest to egzemplarz towaru identyfikowalny jako próbka. Odpowiednie oznaczenie próbek ma zmniejszyć ryzyko ich wykorzystania w celach innych niż promocyjne np. poprzez ich sprzedaż jak w przypadku zwykłych towarów. Oznaczenie to może mieć np. formę nalepek czy nadruków na opakowaniu z informacją, iż towar jest próbką i nie jest przeznaczony do sprzedaży. Przepisy nie regulują jednoznacznie postaci takiego oznaczenia i tego, jakiego rozmiaru czy formę ma ono mieć.
Jest to szczególnie wątpliwe np. dla towarów na których nie da się nanieść takiego oznaczenia. W praktyce pojawią się więc sytuacje, kiedy towar przekazywany jako próbka nie będzie miał oznaczenia wcale. Nie dyskwalifikuje to jednak takiego przekazania jako próbki. Wskazywać na to może np. ilość przekazywanych towarów czy sposób ich opakowania. Odpowiednie oznaczenie stanowi rodzaj zabezpieczenia dla przekazującego. Dzięki temu wskazuje nabywcy jaki jest cel przekazania – zapoznanie się z towarem, a nie jego sprzedaż. Dodatkowym zabezpieczeniem dla przekazującego może być informacja w formie oświadczenia czy też umowa, w której jednoznacznie wskazany jest cel przekazania.
Przekazanie w celu zaspokojeniu potrzeb odbiorcy
Przekazanie próbek co do zasady nie ma na celu zaspokojenia potrzeb odbiorcy, a jedynie zapoznanie odbiorcy z cechami produktu. Dopuszczalne jest jednak przekazanie w celu zaspokojenia potrzeb odbiorcy jeśli jest to koniecznym elementem promocji produktu i ma skłonić nabywcę do jego zakupu. Kwestia rozstrzygana była np. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie. Występująca o interpretację indywidualną spółka będąca dystrybutorem markowych kosmetyków i wyrobów medycznych przekazywała między innymi materiały informacyjne i reklamowe oraz pojedyncze egzemplarze towarów do redakcji gazet, czasopism czy portali internetowych.
Przekazanie to miało na celu zainteresowanie dziennikarzy i innych przedstawicieli mediów towarami oferowanymi przez spółkę, a nie zaspokojenie ich potrzeb zakupowych na dany produkt. Stanowisko to wynika np. z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25.09.2012, sygn. IPPP2/443-872/12-2/BH.
W tym miejscu warto również zwrócić uwagę, iż przekazanie produktów np. w celach wykonania na nich testów nie jest traktowane jako odpłatna dostawa. Co prawda przekazanie to nie ma na celu promocji produktów, najważniejsze jednak jest to, że celem przekazania nie jest zaspokojenie potrzeb podmiotów je otrzymujących.
W obecnych realiach gospodarczych przekazywanie próbek towarów jest nieodzownym elementem ich promocji i zaistnienia w świadomości nabywców. Każdorazowe nieodpłatne przekazywanie towaru potencjalnym nabywcom powinno być poprzedzone analizą stanu faktycznego i ustaleniem, czy przekazanie spełnia definicję próbki, a tym samym może korzystać z wyłączenia opodatkowaniem podatkiem VAT.