Wykonanie zastępcze - odliczenie VAT
6 lipca 2017r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok o sygn. I FSK 2173/15 w sprawie odliczenia VAT z faktury wystawionej przez wykonawcę zastępczego na rzecz generalnego wykonawcy, z tytułu usługi wykonanej za niesolidnego podwykonawcę.
Sprawa dotyczyła Spółki prowadzącej działalność gospodarczą w obszarze wykonawstwa robót budowlanych i w tym zakresie udzielającej inwestorowi gwarancji. Skarżąca zleca poszczególne prace wyspecjalizowanym firmom budowlanym. Podwykonawcy zobowiązani są w okresie gwarancyjnym do naprawy usterek. Na okoliczność zabezpieczenia wykonania naprawy ewentualnych usterek podwykonawcy wnoszą kaucję gwarancyjną. W przypadku niedotrzymania przez podwykonawcę terminu Skarżąca może powierzyć wykonanie napraw gwarancyjnych innemu wybranemu przez siebie wykonawcy, na koszt i ryzyko podwykonawcy. Wykonawca zastępczy wystawi fakturę tytułem zleconego przez Skarżącą usunięcia usterek. Skarżąca w związku z poniesieniem kosztów związanych z usunięciem usterek ma prawo potrącenia z kaucji gwarancyjnej kwoty powstałej z tytułu wykonania zastępczego.
NSA orzekł, iż w związku z otrzymaną od wykonawcy zastępczego fakturą VAT, dokumentującą naprawę usterek, Skarżącej nie będzie przysługiwało prawo odliczenia podatku naliczonego wykazanego w tej fakturze, skoro podatek ten powinien zostać objęty kwotą odszkodowania należnego generalnemu wykonawcy od niesolidnego podwykonawcy.
NSA przypomniał, iż w sytuacji, gdy generalny wykonawca robót na skutek niesolidności podwykonawcy zleca wykonanie robót osobie trzeciej, jako wykonawcy zastępczemu, nie dochodzi do wykonania usługi na rzecz niesolidnego podwykonawcy ani przez wykonawcę generalnego, ani przez wykonawcę zastępczego. Czynność ta nie podlega zatem opodatkowaniu.
Sąd podkreślił, że wykonawca zastępczy wykonuje czynności, które gdyby były wykonane przez podwykonawcę, jako gwaranta swoich robót, nie podlegałyby opodatkowaniu. Niesolidny podwykonawca (jako dłużnik) powinien generalnemu wykonawcy (wierzycielowi) zwrócić pełne koszty zleconego wykonawstwa zastępczego, a więc ponieść ciężar ekonomiczny wykonanych za niego prac i poniesionych wydatków, w tym także w zakresie VAT wykazanego przez wykonawcę zastępczego. Gdyby bowiem wykonał swoje zobowiązania wobec generalnego wykonawcy, ten nie zostałby obciążony kwotą tego podatku, a zatem należność ta stanowi element świadczenia odszkodowawczego od dłużnika na rzecz wierzyciela. W konsekwencji nie ma podstaw do tego, aby generalny wykonawca w takich okolicznościach korzystał z prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury wykonawcy zastępczego, skoro do zrekompensowania mu tej kwoty zobowiązany jest niesolidny podwykonawca.
Autor: Joanna Rudzka, Doradca Podatkowy