Świadczenie usług z zakresu poprawy kondycji zdrowotnej może korzystać ze zwolnienia podatkowego jako usługa z zakresu ochrony zdrowia. Rozbieżności w terminach związane z implementacją dyrektywy unijnej mogą stanowić podstawę do zastosowania zwolnienia podatkowego.
To teza zaczerpnięta z ustnego uzasadnienia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 marca 2012 r. (sygn. I FSK 838/11).
Czy program odchudzający służy zdrowiu?
Sprawa dotyczyła spółki prowadzącej działalność w branży sportowo-rekreacyjnej. W jej ramach spółka świadczyła usługi siłowni i aerobiku, a także realizowała program odchudzający.
W stosunku do tego ostatniego spółka dokonała kwalifikacji jako zwolnionych z opodatkowania usług o charakterze prozdrowotnym, świadczonych przez fizjoterapeutów i personel paramedyczny, z włączeniem usług homeopatycznych i podobnych i z wyłączeniem usług świadczonych przez lekarzy medycyny.
Organ podatkowy zakwestionował powyższą kwalifikację. W opinii organu, zwolnienie z podatku nie może mieć zastosowania.
Organ podatkowy podniósł, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, wśród których pod pozycją 9 wymieniono usługi sklasyfikowane pod symbolem PKWiU ex 85 "Usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej, z wyłączeniem usług weterynaryjnych /PKWiU 85.2/", a powyższe zwolnienie stanowi implementację przepisów Dyrektywy 2006/112/WE.
W postępowaniu dowodowym wykazano, że personel pracujący w spółce nie miał odpowiednich uprawnień do świadczenia usług z zakresu ochrony zdrowia, lecz do prowadzenia zajęć fitness, a jedyny pracownik o wymaganych uprawnieniach fizjoterapeutycznych był na bezpłatnym stażu.
Powyższe okoliczności uzasadniały, w opinii Dyrektora Izby Skarbowej, opodatkowanie usług spółki 22% stawką VAT. Po wyczerpaniu toku instancyjnego, spółka złożyła skargę do WSA w Lublinie.
Po rozpoznaniu sprawy, WSA uchylił zaskarżoną decyzję.
W uzasadnieniu powołano się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, z którego wynika, że organy państwa członkowskiego nie mogą powoływać się na bezpośrednią skuteczność Dyrektywy wobec osób fizycznych i prawnych i nakładać na nie - przez stosowanie wykładni zgodnej z celami Dyrektywy - obowiązków, które nie zostały lub zostały niewłaściwie określone w przepisach krajowych.
Organ podatkowy złożył skargę kasacyjną, jednak NSA oddalił ją.
Uzasadniając wyrok, sąd kasacyjny podzielił stanowisko sądu I instancji oraz podkreślił, że zakres zwolnienia z art. 43 ustawy o VAT jest szerszy niż ten wskazany w Dyrektywie. Dodatkowo NSA nie stwierdził, żeby forma zatrudnienia pracownika miała wpływ na to, jak zakwalifikować daną działalność.
Które usługi medyczne są zwolnione z VAT?
Zwolnienie z VAT usług medycznych – vademecum
Kiedy Dyrektywa jest bezpośrednio skuteczna?
Tok rozumowania zaprezentowany przez Dyrektora IS w skarżonej decyzji zakłada bezpośrednią skuteczność dyrektyw w państwach członkowskich UE.
Stanowisko to nie jest prawidłowe. Dyrektywy wskazują jedynie pożądany stan prawny, do państw członkowskich zaś należy implementowanie ich do porządku krajowego. Znajdują one zastosowanie w zakresie, w jakim zostały implementowane do porządku krajowego.
Obowiązujące do końca 2010 r. przepisy dotyczące zwolnienia z VAT usług w zakresie ochrony zdrowia były niezgodne z regulacjami UE. Zakres zwolnienia tych czynności z VAT był szerszy, niż zezwalała na to Dyrektywa 2006/112/WE.
Jest to dozwolone, o ile przepisy krajowe będą korzystniejsze niż zapisy dyrektywy. Usługi w zakresie ochrony zdrowia, to usługi świadczone przez fizykoterapeutów i inne osoby zajmujące się usługami paramedycznymi, łącznie z usługami homeopatycznymi i podobnymi.
W obowiązującym stanie prawnym nie było określenia podmiotów wykonujących powyższe usługi. Podatnik sam ustala, jakie usługi chce świadczyć i zakwalifikował program odchudzający do usług o charakterze prozdrowotnym. Przedstawił też opinię GUS dotyczącą klasyfikacji świadczonych w tym zakresie usług. Organy podatkowe zaś nie są uprawnione do dokonywania klasyfikacji towarów i usług PKWiU do właściwego grupowania.
Niezasadnym wydaje się powoływanie się Dyrektora IS, że działalność powyższa nie mogła być zwolniona ze względu na brak osób o odpowiednich kwalifikacjach do realizacji programu odchudzającego.
NSA prawidłowo stwierdził, że świadczenie przez podatnika usług wymienionych powyżej podlegało zwolnieniu z VAT.
W obecnym stanie prawnym do zastosowania zwolnienia konieczne jest, by podmioty wykonujące powyższe usługi były podmiotami leczniczymi.
Agnieszka Jaremenko jest konsultantem w Zespole ds. Podatków Pośrednich działu prawno-podatkowego PwC
Aleksandra Brzezińska jest konsultantem w Zespole Zarządzania Wiedzą działu prawno-podatkowego PwC