W przypadku dostawy budynków i budowli (wraz z gruntem) nie ma potrzeby opodatkowywania wartości gruntu, ponieważ wartość ta uwzględniona została w podstawie opodatkowania dostawy budynków i budowli, a w konsekwencji opodatkowana podatkiem VAT.
W art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT postanowiono o zwolnieniu dostawy obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy, zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe.
Obiektami budownictwa mieszkaniowego według definicji ustawy o VAT są budynki mieszkalne rodzinne stałego zamieszkania, sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych:
111 - Budynki mieszkalne jednorodzinne,
112 - Budynki o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe,
ex 113 - Budynki zbiorowego zamieszkania wyłącznie: budynki kościołów i innych związków wyznaniowych, klasztory, domy zakonne, plebanie, kurie, rezydencje biskupie oraz rezydencje Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Z powyższych unormowań wynika, iż ze zwolnienia od podatku korzysta dostawa obiektów budownictwa mieszkaniowego na tzw. rynku wtórnym, lecz tylko na cele mieszkaniowe, ponieważ zwolnienie to nie obejmuje części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe.
Tym samym zastosowanie ma reguła wskazana w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie z którą nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona.
Zatem cały wtórny obrót budynkami mieszkalnymi i lokalami mieszkalnymi dokonywany przez podatnika VAT w ramach jego działalności gospodarczej będzie zwolniony od VAT. Należy zwrócić uwagę na to, że dla tego zwolnienia nie jest istotny czas, jaki upłynął od zakończenia budowy. Dlatego też dostawa wszystkich obiektów, które były przed dostawą zasiedlone (zamieszkane), np. zaadaptowanego strychu – podlega również zwolnieniu od VAT.
Obiekty budowlane użytkowane lub przeznaczone do wielu celów (np. budynek mieszkalny będący jednocześnie hotelem i biurem) klasyfikuje się według zasad określonych w PKOB.
Zgodnie z tą klasyfikacją budynki mieszkalne to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. Jeżeli mniej niż połowę całkowitej powierzchni użytkowej wykorzystuje się na cele mieszkalne, budynek taki jest klasyfikowany, jako niemieszkalny, zgodnie z jego przeznaczeniem.
Podstawa prawna:
- art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U z 2004 Nr 54 poz 535 z późn. zm.)
- art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U z 2007 Nr 68 poz 450 z poźn. zm.)