Kto może skorzystać ze zwolnienia? Najważniejsza przesłanka - limit sprzedaży na poziomie 150 000 zł.
Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), zwolniona z VAT jest sprzedaż dokonywana przez przedsiębiorców, u których wartość całej sprzedaży w poprzednim roku była nie była większa od 150 000 zł. Przy sumowaniu kwoty ww. limitu sprzedaży nie uwzględnia się również czynności wymienionych w art. 113 ust. 2 ustawy o VAT:
1) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju,
2) odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
a) transakcji związanych z nieruchomościami,
b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
c) usług ubezpieczeniowych
- jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych,
3) odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Przesłanka druga - przedsiębiorcy rozpoczynający działalność
Drugą przesłanką jest rozpoczęcie działalności gospodarczej. Co do zasady, każdy podatnik rozpoczynający nową działalność gospodarczą może, z mocy prawa, skorzystać ze zwolnienia z VAT. Niezależnie od tego czy otworzył swoją działalność z początkiem nowego roku czy też w jego trakcie. Podatnik musi przewidzieć czy kwota 150 000 zł zostanie przekroczona do końca roku podatkowego, ale proporcjonalnie do czasu prowadzenia działalności. Inaczej rzecz ujmując - limit zwolnienia z VAT jest w tym przypadku obniżony proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności gospodarczej w roku podatkowym. Obliczając limit zwolnienia w tym przypadku, pod uwagę bierze się liczbę dni od zadeklarowanego dnia rozpoczęcia działalności do ostatniego dnia tego roku.
Jak najprościej obliczyć limit? Liczbę 150 000 (kwota limitu) mnożymy przez liczbę dni prowadzonej działalności, a następnie całość dzielimy na 365 (liczba dni w roku podatkowym). Jeśli podatnik rozpoczął działalność np. 7 kwietnia 2015, do końca roku podatkowego może przepracować 269 dni. Tym samym jego limit będzie wynosił 110 547, 95 zł.
W przypadku, gdy faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego powyższy limit, zwolnienie traci moc z dniem, w którym przekroczono 150 000 zł. Ważne, aby pamiętać iż opodatkowaniu VAT podlega cała transakcja przy której przekroczono limit sprzedaży.
Co z już zwolnionymi? Podatnicy korzystający ze zwolnienia z VAT
A co z podatnikami, już korzystającymi ze zwolnienia? Co najważniejsze - nie rozróżniają w swojej działalności sprzedaży netto i brutto. Są oni także zobowiązani do codziennego prowadzenia ewidencji sprzedaży.
Jeśli podatnik nie prowadzi rejestru sprzedaży lub jest ona sporządzona nierzetelnie, a na podstawie dokumentacji nie można ustalić wartości sprzedaży - organy podatkowe mogą samodzielnie ustalić kwotę należnego podatku VAT. W takim przypadku kwotę podatku oblicza się stosując podstawową stawkę VAT (aktualnie 23%).
500 pytań o VAT odpowiedzi na trudne pytania z interpretacjami Ministerstwa Finansów (PDF)
Kiedy można wrócić do zwolnienia z VAT
Jeśli przedsiębiorca utracił możliwość korzystania ze zwolnienia z VAT powrót do takiej możliwości istnieje dopiero po upływie 12 miesięcy, licząc od końca roku, w którym utracił on takie prawo lub z niego zrezygnował. Upraszczając - przedsiębiorca, który w 2016 r. chce powrócić do zwolnienia z VAT musi być pewny, że zgodnie z prowadzoną przez niego dokumentacją księgową jego obroty w 2014 r. nie przekroczyły 150 000 zł. W 2015 roku obroty również nie mogły przekroczyć limitu.
Przedsiębiorca musi także złożyć w terminie 7 dni od daty, w której nastąpił wybór zwolnienia z VAT w urzędzie skarbowym odpowiednie dokumenty. W formularzu VAT-R musi uzupełnić pozycję 30 oraz 38.
Z artykułu 113 ustawy o VAT wynika, iż do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Regulacja ta dotyczy jednak tylko przedsiębiorców, którzy w roku podatkowym nie byli zwolnieni z opłat VAT, a chcą ponownie skorzystać z tej możliwości.
Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów przedsiębiorcy mają prawo powrotu do zwolnienia z VAT od początku każdego miesiąca roku podatkowego, o ile spełnił wszystkie niezbędne warunki.
Zasady rezygnacji ze zwolnienia
Czy ktoś rezygnuje ze zwolnienia? Tak – zdarza się, że osoby prowadzące działalność chce dobrowolnie zrezygnować z udogodnienia i stać się czynnym podatnikiem, rozliczającym podatek VAT. Dlaczego?
Podatnik zwolniony z VAT nie może bowiem korzystać z możliwości odliczania podatku naliczonego od dokonywanych zakupów towarów i usług, także np. od wydatków inwestycyjnych.
Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się zrezygnować ze zwolnienia z VAT musi złożyć pisemne zawiadomienie do naczelnika US przed początkiem miesiąca, w którym postanowienie ma wejść w życie. W przypadku podatników rozpoczynających działalność, zawiadomienie musi nastąpić przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Zawiadomienie o rezygnacji ze zwolnienia składa się na formularzu VAT-R.
Kto nie może skorzystać ze zwolnienia z VAT?
Istnieje grupa osób oraz zawodów, którzy według ustawy nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT. Są to między innymi:
1. Osoby dokonujących dostaw:
a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT, tj. wyrobów (złomu) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,
b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),
- wyrobów tytoniowych,
- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e), zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a) i b) ustawy o VAT,
d) terenów budowlanych,
e) nowych środków transportu,
2. świadczących usługi:
a) prawnicze,
b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
c)jubilerskie,
3. nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)