Prowadzę biuro rachunkowe. Klienci często dostarczają setki dokumentów, które księgowe wprowadzają bezpośrednio do systemu komputerowego, czyli dekretując w komputerze. Czy konieczne jest przepisywanie tych dekretów na faktury? Czy konieczne jest pisanie dekretów na każdym dokumencie sprzedaży i zakupów? Czy istnieje jakiś inny dopuszczalny sposób, aby tego nie robić?
Nie ma potrzeby dekretowania dokumentów, których dekretacja jest oczywista. Nie oznacza to jednak, by taki dokument nie był zakwalifikowany do właściwego okresu i podpisany przez uprawnioną do tego osobę.
Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej. Ustawa o rachunkowości nazywa je „dowodami źródłowymi”, podając jednocześnie warunki, jakie muszą być spełnione, by dany dokument nazwać dowodem księgowym. Dowód księgowy powinien zawierać co najmniej:
– określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego,
– określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej,
– opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe – określoną także w jednostkach naturalnych,
– datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą – także datę sporządzenia dowodu,
– podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów,
– stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.
Ustawa o rachunkowości dopuszcza jednocześnie zaniechanie zamieszczania na dowodzie księgowym sposobu ujęcia w księgach rachunkowych (dekretacji), jeżeli wynika to z odrębnych przepisów lub techniki dokumentowania zapisów księgowych (art. 21 ust. 1a ustawy o rachunkowości). Zezwolenie na zaniechanie umieszczania na dowodzie księgowym dekretacji ustawodawca warunkuje istnieniem odrębnych przepisów lub techniką dokumentowania zapisów księgowych. W przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych z użyciem komputera dekretacja zazwyczaj następuje w dużej mierze automatycznie. Programy do prowadzenia rachunkowości pozwalają ponadto na wydruk dekretu. Skoro program finansowo- -księgowy może wydrukować dekretację, to nie ma potrzeby nanoszenia na dokument odręcznej dekretacji. Można taką „automatyczną” dekretację po prostu wydrukować i podpiąć pod dokument źródłowy.
Co więcej, wydaje się zupełnie bezcelowe wpisywanie odręcznych dekretacji, gdy sposób zaksięgowania w sposób oczywisty wynika z rodzaju dokumentu. Takimi „oczywistymi” dekretacjami są zapisy na dokumentach sprzedaży i zakupów (fakturach własnych i obcych). Nikt nie będzie kwestionował dokumentu ze względu na brak na nim odręcznej dekretacji w momencie, gdy jest możliwa ich weryfikacja w systemie komputerowym.
Brak odręcznej lub przypiętej „automatycznej” dekretacji nie oznacza, że na dowodzie może zabraknąć stwierdzenia (przez uprawnioną do tego osobę):
– zakwalifikowania do ujęcia w księgach rachunkowych oraz
– wskazania okresu, w którym dany dokument ma być zaksięgowany.
Dopuszczenie do ujęcia w księgach rachunkowych dowodu księgowego powinno być stwierdzone podpisem upoważnionej osoby, oznaczającym, że ponosi ona odpowiedzialność za poprawność formalną, merytoryczną i rachunkową dokumentu. Oznacza to zarazem, że składając swój podpis osoba ta ponosi odpowiedzialność za to, że dokument został naniesiony na właściwe konto. Ważna jest przy tym wcześniej wspomniana możliwość zweryfikowania dokonanej dekretacji. W przypadku prowadzenia rachunkowości w technice komputerowej wprowadzanym dokumentom nadawane są numery identyfikacyjne, które następnie są nanoszone na dokument źródłowy, wskazując miejsce, pod którym został ujęty w księgach rachunkowych. Naniesienie tego numeru sprawia, że można w każdym momencie sprawdzić dokonany zapis (dekretację) w księgach rachunkowych.
Należy pamiętać, że przyjęte rozwiązania powinny znaleźć swoje odbicie w dokumentacji opisującej przyjęte przez jednostkę gospodarczą zasady (politykę) rachunkowości (art. 10 ustawy o rachunkowości).
• art. 10, art. 21 ust. 1a ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 10, poz. 66
Paweł Muż
ekonomista, pracownik redakcji