Jesteśmy firmą, która ma obowiązek poddawania swojego sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta. Mamy wątpliwości, czy opinia i raport będące efektem badania za 2004 r. zawierają wszelkie konieczne elementy. Jakie elementy powinna zawierać opinia i raport?
Niezbędne elementy, jakie powinna zawierać opinia i raport wydawane przez biegłego rewidenta, wymienia art. 65 ustawy o rachunkowości.
Opinia powinna w szczególności stwierdzać, czy badane sprawozdanie finansowe:
1) zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych,
2) zostało sporządzone zgodnie z zasadami rachunkowości określonymi w ustawie,
3) jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub umową,
4) przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie informacje istotne dla oceny jednostki.
Opinia powinna w sposób jednoznaczny wskazywać ewentualne powody wyrażenia zastrzeżeń do sprawozdania finansowego, wyrażenia opinii negatywnej lub odmowy wyrażenia opinii.
Raport powinien przedstawiać w szczególności:
1) ogólną charakterystykę jednostki (dane identyfikujące jednostkę),
2) stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanych informacji, wyjaśnień i oświadczeń,
3) ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości,
4) charakterystykę pozycji lub grupy pozycji sprawozdania finansowego, jeżeli zdaniem biegłego rewidenta wymagają one omówienia,
5) przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki.
Wskazówką co do zawartości opinii i raportu są także normy wykonywania zawodu, w szczególności Norma nr 1 wykonywania zawodu biegłego rewidenta – Ogólne zasady badania sprawozdań finansowych (dostępna na stronie www.kibr.org.pl – zakładka „Normy wykonywania zawodu”).
Najczęściej opinia z badania sprawo zdania finansowego w podsumowaniu zawiera stwierdzenie będące odpowiedzią na pytanie, czy sprawozdanie finansowe jednostki jest prawidłowe oraz rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy.
Problem pojawia się wówczas, gdy w opinii i raporcie nie ma istotnych i wymienionych w ustawie o rachunkowości elementów oraz gdy na podstawie tych dokumentów trudno jest wyciągnąć wnioski co do prawidłowości i rzetelności sprawozdania finansowego.
Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, kierownik jednostki powinien dążyć do polubownego rozwiązania problemu, a więc wskazać biegłemu swoje zastrzeżenia co do kompletności opinii i raportu. Naturalnie czasami takie działanie może się okazać z różnych powodów bezskuteczne. Sytuacja ta może przeciągać się w czasie. Jednak braki w opinii i raporcie nie stanowią przesłanki dla nieprzyjęcia tych dokumentów przez kierownika jednostki. Należy pamiętać, że podmioty mające ustawowy obowiązek badania sprawozdania finansowego mają także obowiązek przedstawienia opinii wraz z raportem zgromadzeniu wspólników najpóźniej na 15 dni przed terminem zgromadzenia, na którym będzie podejmowana uchwała o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Mimo niekompletnych w takiej sytuacji wyników badania zgromadzenie musi w ustawowym terminie (najpóźniej 6 miesięcy od dnia bilansowego) podjąć decyzję o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego.
W przypadku zastrzeżeń co do kompletności opinii i raportu oraz jakości samego badania sprawozdania kierownik jednostki ma uprawnienie do wystąpienia do Krajowej Izby Biegłych Rewidentów (KIBR) z zawiadomieniem o nieprawidłowościach. KIBR dysponuje odpowiednimi instrumentami nadzorczymi nad wykonywaniem zawodu przez biegłego rewidenta oraz uprawnieniami do wymierzania kar dyscyplinarnych. Maksymalną karą jest usunięcie z korporacji zawodowej biegłych rewidentów.
Adam Stolarczyk
Podstawa prawna
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 10, poz. 66