Zakład Energetyki Cieplnej w P. dokonał cesji wierzytelności z tytułu dostaw ciepła dla Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej na rzecz spółki z o.o. - dostawcy opału dla ZEC w P., wobec którego miał dług. Dokonano kompensaty obu wierzytelności. Obie strony transakcji są podatnikami VAT. Jaka byłaby sytuacja w przypadku sprzedaży wierzytelności na rzecz firmy zajmującej się zakupem wierzytelności? Czy ta transakcja będzie objęta VAT?
Przelew wierzytelności, zwany cesją (określony w art. 509–519 kodeksu cywilnego), jest konstrukcją prawną służącą przeniesieniu prawa majątkowego, jakim jest wierzytelność, przez wierzyciela na osobę trzecią, bez konieczności uzyskania zgody dłużnika. Obrót wierzytelnościami na własny rachunek (nabywanie przez cesjonariusza w celu dalszej odsprzedaży) na podstawie umowy o przelew wierzytelności, wykonywany na rzecz podmiotów posiadających wierzytelności, ujęty jest w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w Sekcji J – usługi pośrednictwa finansowego, dział 65, podkategoria PKWiU 65.23.10 „usługi w zakresie pośrednictwa finansowego pozostałe, gdzie indziej nie sklasyfikowane”.
Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski. W świetle art. 8 ust. 1 ustawy przez usługi, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.
Usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji z wyjątkiem usług elektronicznych (art. 8 ust. 3 ustawy o VAT). W związku z tym przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i tym samym podlega opodatkowaniu VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Jednakże na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy usługi wymienione w załączniku nr 4 do tej ustawy są zwolnione od VAT. W poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy wymienione zostały usługi pośrednictwa finansowego (sekcja J ex 65--67) z wyjątkiem:
– działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
– usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
– usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
– usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10.-00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
– usług ściągania długów oraz faktoringu,
– usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
– usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
– transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności, transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.
Działalność gospodarczą polegającą na obrocie wierzytelnościami można zakwalifikować do usług pośrednictwa finansowego, zwolnionych od opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Oznacza to, że cesja wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lecz należy do usług zwolnionych od podatku.
Sławomir Chmielewski
Podstawa prawna:
art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 oraz art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).