Nasza spółka dochodziła wierzytelności od swego kontrahenta. W wyroku zasądzono na naszą rzecz należność główną oraz poniesione przez nas koszty sądowe. W którym momencie zwrot tych kosztów powinien zostać uznany za przychód?
Koszty sądowe zasądzone na rzecz spółki w związku z dochodzeniem przez nią wierzytelności związanych z działalnością gospodarczą powinny zostać zaliczone do przychodów w momencie ich faktycznego otrzymania. Szczegóły w uzasadnieniu.
Za przychody związane z działalnością gospodarczą osiągnięte w roku podatkowym uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust. 3 updop). Co do zasady więc przychodem tym jest kwota należna, niezależnie od tego, czy została faktycznie otrzymana. Za przychód należny powinno się uznać wszelkie wymagalne należności.
Powyższa reguła dotyczy jednak przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. W przypadku pozostałych przychodów mamy do czynienia z zasadą kasową, zgodnie z którą przychód powstaje dopiero w momencie otrzymania należności (art. 12 ust. 1 updop).
Trudno jednak uznać, że zasądzone koszty sądowe stanowią przychód z działalności gospodarczej. Koszty sądowe jako takie obejmują opłaty sądowe oraz zwrot wydatków, stanowią część składową kosztów procesu niezbędnych do celowego dochodzenia prawa i celowej obrony. Nie można więc stwierdzić, że ich ponoszenie i następnie uzyskiwanie zwrotu może być przedmiotem działalności gospodarczej.
W podobnej sprawie wypowiadał się także Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu (w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z 23 maja 2005 r., sygn. ZD/406--43/CIT/05, publikacja www.mf.gov.pl), który stwierdził:
Istota kosztów sądowych wskazuje zatem na ich wyłącznie procesowy charakter, co wyklucza uznanie ich za świadczenie uboczne (akcesoryjne) względem dochodzonej wierzytelności normowanej przepisami prawa materialnego. Konkludując należy stwierdzić, iż koszty sądowe zasądzone na rzecz Podatnika w związku z dochodzeniem przez niego wierzytelności związanych z działalnością gospodarczą powinny zostać zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu na podstawie regulacji art. 12 ust. 1 updop.
• art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 143, poz. 1199
Sławomir Biliński
specjalista w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych