Jakie mam obecnie możliwości w zakresie odliczania darowizn w zeznaniu za 2005 r.? Czy mogę odliczyć darowiznę na kościół w ramach tradycyjnej darowizny i jednocześnie odliczyć 1% podatku?
Parlament usunął lukę polegającą zdaniem części ekspertów na możliwości jednoczesnego odliczenia tzw. darowizny kościelnej jako darowizny oraz zmniejszenia o 1% podatku należnego fiskusowi za dany rok podatkowy. Zmiany wejdą w życie od 1 stycznia 2006 r. Próba skorzystania z podwójnego odliczenia jest jednak ryzykowna, gdyż część ekspertów uważa, że jest ono niemożliwe również na podstawie obecnie obowiązujących przepisów.
Nowelizacja Ordynacji podatkowej zmieniła przepisy dotyczące odliczania darowizn. Zarówno przed nowelizacją, jak i obecnie podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu m.in. kwot darowizn przekazanych organizacjom wskazanym w ustawie o działalności pożytku publicznego i realizującym cele, o których jest w niej mowa. Można również podarować pieniądze na rzecz kultu religijnego. W obu przypadkach darowizna pozwalająca na osiągnięcie korzyści podatkowych jest limitowana – odliczenia dokonuje się w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż do kwoty stanowiącej 6% dochodu.
Przed nowelizacją za darowizny rozliczane w ramach limitu 6% nie uważało się wpłat, o które zmniejszało się podatek zgodnie z art. 27d updof. Chodzi o pomniejszenie podatku o nie więcej niż 1% podatku należnego, wykazanego w zeznaniu rocznym, z uwagi na wpłatę na rzecz organizacji pożytku publicznego. Podobne zasady w zakresie zróżnicowania darowizny odliczanej do limitu 6% dochodów oraz wpłat w ramach limitu 1% podatku należnego za dany rok podatkowy przewidziano dla podatników rozliczających się na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Po nowelizacji również darowizn odliczanych na podstawie innych przepisów niż zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za darowizny odliczane w ramach 1% podatku wykazanego w rocznym zeznaniu podatkowym. Tymi darowiznami są darowizny odliczane na podstawie tzw. ustaw kościelnych regulujących stosunki między Państwem a Kościołami. Przed nowelizacją można było 1% należnego fiskusowi i wykazanego w zeznaniu rocznym podatku przekazać organizacji pożytku publicznego. Część ekspertów uważała, że jeżeli była ona jednocześnie kościelną osobą prawną, można było darowaną sumę po raz drugi odliczyć – tym razem od dochodu w ramach ulgi z tytułu darowizny. Darowizny przekazywane na tej podstawie są nielimitowane. Obecne brzmienie art. 26 ust. 6a updof jasno wskazuje, że czym innym jest wpłata na rzecz organizacji pożytku publicznego w ramach odliczenia 1% podatku należnego za dany rok podatkowy, a czym innym darowizna przekazywana na podstawie ustaw kościelnych i obu tych wpłat nie wolno utożsamiać.
Dodatkowo przed nowelizacją podatnicy, którzy skorzystali z odliczenia darowizn w ramach limitu 6% rocznych dochodów, byli obowiązani wykazać w zeznaniu rocznym kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, w szczególności jego nazwę i adres. Po nowelizacji obowiązek ten rozszerzono na dokonujących darowizny kościelne. Do tej pory darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą były wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym, jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy zwykłe pokwitowanie odbioru oraz – w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny – sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę działalność. W odniesieniu do darowizn na inne cele miały zastosowanie ogólne przepisy podatkowe (np. art. 55 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej).
Aby uniknąć interwencji Trybunału Konstytucyjnego, zmiany w przepisach o darowiznach wejdą w życie od 1 stycznia 2006 r. Oznacza to, że podatnicy, którzy podejmą ryzyko konfliktu z fiskusem i skorzystania z opisanej luki w przepisach, mogą to zrobić do końca 2005 r.
• art. 26 ust. 1 pkt 6a–6d, art. 27d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 143, poz. 1199
Ewa Maj
specjalista w zakresie podatków dochodowych