Czy spółka z o.o. może nabyć po zakończeniu trzyletniej umowy leasingu operacyjnego koparkę o wartości początkowej ok. 100 000 zł za kwotę mniejszą niż 3500 zł, mimo że jej wartość rynkowa jest znacznie wyższa, i zaliczyć ją bezpośrednio w koszty uzyskania przychodów?
Nabycie przedmiotu leasingu: Po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego można nabyć przedmiot leasingu za kwotę znacznie niższą niż wynikałoby to z jego aktualnej wartości rynkowej.
Kiedy wydatki na nabycie środka trwałego można zaliczyć bezpośrednio w koszty
Po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego można nabyć przedmiot lea-singu za kwotę znacznie niższą niż jego aktualna wartość rynkowa. Wynika to z możliwości sprzedaży przedmiotu lea-singu przez finansującego nie według wartości rynkowej, lecz według wartości hipotetycznej.
Na podstawie przepisu art. 17c pkt 1 updop, jeżeli po podstawowym okresie takiej umowy finansujący przenosi na kupującego własność środków trwałych będących przedmiotem umowy, to przychodem ze sprzedaży tych środków jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży. Dopiero jeżeli cena ta jest niższa od hipotetycznej wartości netto środków trwałych, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej, według zasad określonych w art. 14 updop. A zatem sprzedaż środka trwałego będącego przedmiotem leasingu po zakończeniu umowy może nastąpić po cenie równej jego hipotetycznej wartości netto, a nie według jego wartości rynkowej.
Definicję hipotetycznej wartości netto środków trwałych ustawodawca zawarł w przepisie art. 17a pkt 6 lit. a updop, zgodnie z którym rozumie się przez to pojęcie wartość początkową określoną na podstawie art. 16g, pomniejszoną o odpisy amortyzacyjne obliczone według zasad określonych w art. 16k ust. 1 ustawy (tj. według metody degresywnej), z uwzględnieniem współczynnika 3.
A zatem hipotetyczną wartość netto środka trwałego należy ustalić z uwzględnieniem hipotetycznych odpisów amortyzacyjnych w pierwszym podatkowym roku jego używania, przy zastosowaniu stawek podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych o współczynnik 3, a w następnych latach podatkowych od jego wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, stosuje się metodę liniową.
Przykład
Okres podstawowy umowy leasingu operacyjnego wynosił 3 lata.
Wartość początkowa koparki wynosiła 100 000 zł.
Hipotetyczne odpisy amortyzacyjne wynosiłyby:
• w pierwszym roku 100 000 zł × 20% × 3 = = 60 000 zł,
• w drugim roku (100 000 zł – 60 000 zł) × × 20% × 3= 24 000 zł.
Ponieważ w trzecim roku odpisy amortyzacyjne dokonywane powyższą metodą w wysokości (100 000 zł – 60 000 zł – 24 000 zł) × × 20% × 3 = 16 000 zł byłyby niższe niż wartość odpisów dokonanych metodą liniową 100 000 zł × 20% = 20 000 zł, to w trzecim roku dla ustalenia wartości hipotetycznej będzie miała zastosowanie metoda liniowa.
W związku z tym wartość hipotetyczna koparki po upływie trzyletniego okresu umowy będzie równa zeru.
Tym samym za zgodne z prawem podatkowym należy uznać ustalenie ceny koparki w wysokości 3000 zł, ponieważ będzie ona wyższa od jej zerowej wartości hipotetycznej.
W związku z tym, że wartość początkowa koparki w wysokości 3000 zł nie przekracza kwoty 3500 zł, to na podstawie art. 16d ust. 1 updop korzystający, jako nabywca koparki, będzie mógł zaliczyć ją bezpośrednio w koszty uzyskania przychodu bądź na podstawie art. 16f ust. 3 tej ustawy dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego.
Krzysztof Lis
Podstawa prawna
• ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 143, poz. 1199