Prezes stowarzyszenia jest zarazem prezesem spółki z o.o. wspierającej działalność stowarzyszenia. W związku z tym, że stowarzyszenie "fizycznie" nie ma jeszcze własnej siedziby, na okres sierpnia został udostępniony stowarzyszeniu lokal w siedzibie spółki. Jakie w związku z tym wystąpią skutki podatkowe zarówno w stowarzyszeniu, jak i w spółce?
Odpowiedź
Jeśli spółka udostępniła lokal na określony w ustawie podatkowej cel, to nie zostanie jej naliczony przychód z tego tytułu. Jeśli zaś stowarzyszenie przeznaczy przychód na cel statutowy wolny od podatku, to w zasadzie cała operacja będzie obojętna podatkowo – o tym, jakie warunki muszą być spełnione, czytaj w uzasadnieniu.
Uzasadnienie
Przede wszystkim stowarzyszenie musiało mieć swoją siedzibę, bo inaczej nie zostałoby zarejestrowane. Jednak, jak rozumiem, w siedzibie wskazanej „na potrzeby rejestracji” nie można wykonywać działalności statutowej i stąd potrzeba pozyskania dodatkowego lokalu. Wracając do tematu:
Na podstawie art. 13 ust. 1 updop za przychód z nieruchomości udostępnionych nieodpłatnie w całości lub w części do używania innym osobom prawnym i fizycznym oraz jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej uważa się równowartość czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości, ustaloną na podstawie przeciętnej wysokości czynszów stosowanych w danej miejscowości przy najmie lub dzierżawie nieruchomości tego samego rodzaju. Zatem, nawet jeśli spółka udostępni lokal nieodpłatnie (czyli nie uzyska de facto żadnego przychodu z tego tytułu), to i tak musiałaby zapłacić podatek dochodowy. Jednakże na podstawie art. 13 ust. 2 pkt 2 updop przychodu tego nie ustala się w przypadku udostępnienia nieruchomości lub jej części do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym. A zatem, jeżeli lokal udostępniony był stowarzyszeniu na choćby jeden z powyżej wymienionych celów, to nie powstanie z tego tytułu przychód w spółce z o.o.
Niestety w spółce z o.o. nie będą również stanowiły kosztów uzyskania przychodów wydatki związane udostępnionym lokalem (art. 16 ust. 1 pkt 24 updop). A zatem spółka powinna skorygować ewentualne koszty związane z udostępnieniem lokalu stowarzyszeniu na powyższe cele.
Pomimo że dla spółki nieodpłatne udostępnienie stowarzyszeniu lokalu nie będzie stanowiło przychodu, to dla stowarzyszenia będzie to nieodpłatne świadczenie na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 updop i będzie stanowiło przychód. Zgodnie z art. 12 ust. 6 pkt 3 updop wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu udostępnienia lokalu należy ustalić w wysokości równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu.
Jednak jeżeli lokal został udostępniony na potrzeby działalności statutowej stowarzyszenia, a działalność statutowa mieści się w katalogu uprawniającym do zwolnienia podatkowego z art. 17 ust. 1 pkt 4 updop, przychód ten może korzystać ze zwolnienia od podatku – jednak tylko w razie jego przeznaczenia na cele statutowe wolne od podatku.
W tym przypadku cała operacja będzie niejako obojętna podatkowo.
PRZYKŁAD
Spółka z o.o. wynajmuje w biurowcu powierzchnię biurową 100 m2.
Miesięczny czynsz wynosi 10 000 zł.
W sierpniu udostępniła lokal o powierzchni 10 m2 stowarzyszeniu. Celem statutowym stowarzyszenia jest krzewienie kultury.
W związku z powyższym w spółce nie powstanie przychód z tego tytułu. Nie będzie jednak kosztem uzyskania przychodu kwota czynszu płaconego przez spółkę właścicielowi biurowca w wysokości 10 000 zł x 10 : 100 = 1000 zł.
Na podstawie analogicznej proporcji nie będą kosztem inne wydatki związane z wynajmowaną przez spółkę powierzchnią biurową (np. opłaty za energię). W niektórych przypadkach (np. w związku z opłatami za zużycie wody) spółka może ustalić koszty niestanowiące kosztów podatkowych na podstawie liczby pracujących w siedzibie spółki pracowników i osób prowadzących sprawy stowarzyszenia w udostępnionym lokalu .
Przyjmując, że ceny wynajmu przez spółkę powierzchni biurowej są rynkowe, to stowarzyszenie uzyska przychód w wysokości 1000 zł.
Przychód ten będzie zaliczony do dochodu stowarzyszenia, które – jeżeli przeznaczy go na cele statutowe wolne od podatku – może korzystać ze zwolnienia podatkowego.
W przypadku, gdyby lokal nie był udostępniony stowarzyszeniu na cele określone w art. 13 ust. 2 pkt 2 upodp, to w spółce zaistnieje z tego tytułu przychód. Powinien on być ustalony w wysokości równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu. W takiej sytuacji wydatki spółki związane z tym lokalem będą kosztem uzyskania przychodu. Również stowarzyszenie uzyska przychód w wysokości równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu. Jeżeli stowarzyszenie nie realizowałoby celów statutowych – w związku z czym nie mogłoby na te cele przeznaczyć dochodu – to przychód ten zwiększałby podstawę opodatkowania stowarzyszenia podatkiem dochodowym od osób prawnych.
Krzysztof Kowieński
Pytania: www.infor.pl/pytanianonprofit
Podstawa prawna
• ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 143, poz. 1199)