Od 2000 r. prowadzimy działalność w zakresie pośrednictwa finansowego - zwolnioną z VAT. Do maja 2004 r. składaliśmy deklaracje VAT-7, wykazując wyłącznie obrót - jako usługi zwolnione z VAT i w konsekwencji nie odliczaliśmy VAT-u naliczonego w zakupach towarów i usług będących kosztami (przed 2000 r. prowadziliśmy również działalność handlową objętą 22% VAT).
PROBLEM
Od 2000 r. prowadzimy działalność w zakresie pośrednictwa finansowego – zwolnioną z VAT. Do maja 2004 r. składaliśmy deklaracje VAT-7, wykazując wyłącznie obrót – jako usługi zwolnione z VAT i w konsekwencji nie odliczaliśmy VAT-u naliczonego w zakupach towarów i usług będących kosztami (przed 2000 r. prowadziliśmy również działalność handlową objętą 22% VAT). Jesteśmy usługobiorcą usług telekomunikacyjnych Reuters i w związku z tym, jako nabywca tych usług, musimy dokonać samoobliczenia i odprowadzenia VAT-u należnego (faktury otrzymujemy co kwartał). Czy musimy dokonać rejestracji do wykonywania tych transakcji wewnątrzwspólnotowych (jeżeli tak, to którą z opcji wymienionych w dziale B pkt 4 zgłoszenia VAT-R/UE należy wybrać w naszym przypadku) i czy świadcząc w Polsce wyłącznie usługi finansowe (zwolnione z podatku VAT) przysługuje nam prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony (jak należy to przeprowadzić technicznie) od importu usług? Czy prawo do odliczenia jest uzależnione od złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAR-R/UE? Informuję, że firma Reuters z siedzibą w Londynie jest zarejestrowana dla potrzeb VAT w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii.
RADA
Państwo, jako polski usługobiorca, jesteście podatnikiem VAT zwolnionym, wykonującym czynności zwolnione przedmiotowo na podstawie art. 43 ust. 1, do których zaliczono usługi pośrednictwa finansowego. Nie jesteście zobligowani obowiązkiem rejestracji dla potrzeb podatku VAT ani też obowiązkiem składania deklaracji VAT-7 lub VAT-7K. Jednocześnie nie posiadacie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego.
Podatnicy, którzy nie muszą składać deklaracji VAT-7 lub VAT-7K dokonując importu usług, z tytułu którego powstaje obowiązek podatkowy, dokonują rozliczenia podatku należnego z tytułu wykonanej usługi w deklaracji VAT-9.
UZASADNIENIE
W opisanym przypadku, gdy polski podatnik zwolniony z VAT nabywa usługi telekomunikacyjne od podatnika spoza kraju, mamy do czynienia z importem usług, z tytułu którego do zapłaty podatku należnego zobowiązany jest polski usługobiorca. Wynika to z definicji importu usług zawartej w art. 2 pkt 9 oraz z brzmienia art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług z 11 marca 2004 r., który jako podatników określa również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej lub osoby fizyczne mające siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu na terytorium Polski, będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju.
Odstępstwem od tej reguły jest sytuacja, kiedy usługodawca spoza kraju dokonał w Polsce rejestracji dla potrzeb podatku od towarów i usług i sam rozliczył podatek należny z tytułu wykonanej usługi lub gdy na podstawie odrębnych przepisów wartość usługi zwiększa wartość celną importowanego towaru. W omawianym przypadku nie mamy jednak do czynienia z takimi wyjątkami.
W przeciwieństwie do transakcji towarowych, dla których dokonano rozróżnienia na obrót pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej oraz z państwami trzecimi, w stosunku do usług takie rozróżnienie, co do zasady, nie funkcjonuje. Dlatego też, polski nabywca usług świadczonych przez podatnika spoza terytorium Polski, co do zasady, nie podlega obowiązkowi zawiadomienia naczelnika właściwego dla siebie urzędu skarbowego o zamiarze wykonywania tej czynności i nie dokonuje rejestracji jako podatnik VAT UE. Innymi słowy, numer VAT UE, co do zasady, nie jest potrzebny polskiemu usługobiorcy przy nabyciu usług od podatników z pozostałych państw członkowskich Wspólnoty oraz spoza jej terytorium. Wyjątek stanowią usługi wymienione w art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7 ustawy – są to usługi wewnątrzwspólnotowego transportu towarów oraz bezpośrednio z nimi związane usługi pomocnicze do usług transportowych i usługi pośrednictwa i spedycji, usługi wykonywane przez pośredników, usługi wyceny majątku rzeczowego ruchomego i usługi na ruchomym majątku rzeczowym.
Podstawą opodatkowania w imporcie usług jest kwota, którą usługobiorca jest obowiązany zapłacić usługodawcy. Od tej kwoty polski usługobiorca nalicza kwotę VAT należnego, która jednocześnie stanowi dla usługobiorcy kwotę VAT naliczonego. Jednak w omawianym przypadku polski usługobiorca jest podatnikiem VAT zwolnionym, wykonującym czynności zwolnione przedmiotowo na podstawie art. 43 ust. 1, do których zaliczono usługi pośrednictwa finansowego. Nie jest on objęty obowiązkiem rejestracji dla potrzeb podatku VAT ani też obowiązkiem składania deklaracji VAT-7 lub VAT-7K. Jednocześnie, w świetle uregulowań art. 88 ust. 4, nie ma on prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego.
Podatnicy, którzy nie są zobligowani do składania deklaracji VAT-7 lub VAT- -7K dokonując importu usług, z tytułu którego powstaje u nich obowiązek podatkowy, dokonują rozliczenia podatku należnego z tytułu wykonanej usługi w deklaracji VAT-9. Deklarację VAT-9 należy złożyć w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy w imporcie usług powstaje, co do zasady, z chwilą wystawienia faktury, w przypadku gdy wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wykonania usługi. Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1 lit. b obowiązek podatkowy z tytułu importu usług telekomunikacyjnych powstaje z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie zawartej pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą.
• art. 2 pkt 9, art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 19 ust. 13 pkt 1 lit. b, art. 43 ust. 1, art. 88 ust. 4, art. 99 ust. 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535
Zuzanna Socha
ekonomista