Firma będąca naszym kontrahentem ogłosiła upadłość w 2003 r. O fakcie tym dowiedzieliśmy się w roku następnym. Zgłosiliśmy wtedy wierzytelność w postępowaniu upadłościowym. Odpis postanowienia o ogłoszeniu upadłości otrzymaliśmy w 2005 r. Utworzony odpis aktualizujący nie stanowił kosztu uzyskania przychodu w 2004 r., ponieważ nie posiadaliśmy postanowienia o upadłości. Czy odpis na należność od kontrahenta może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu w 2005 r.? Jeśli nie, to kiedy powinien być uwzględniony w kosztach uzyskania przychodu?
RADA
Dokonany odpis aktualizujący stanowi koszt uzyskania przychodów 2004 r. Nie mają jednak Państwo obowiązku dokonywania korekty zeznania za ten rok, jest to Państwa uprawnienie.
UZASADNIENIE
Do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona do przychodów należnych (art. 16 ust. 1 pkt 26a updop). Warunkiem jest, aby nieściągalność takich wierzytelności została uprawdopodobniona w sposób określony w art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy (jedną z przesłanek uprawdopodobnienia jest wszczęcie postępowania upadłościowego).
Aby zaliczyć odpis aktualizujący wartość należności do kosztów uzyskania przychodów, muszą być zatem spełnione łącznie dwa warunki:
• odpis ten został dokonany (zarachowany w ewidencji księgowej),
• nieściągalność należności została uprawdopodobniona.
Jednocześnie przepisy nie określają wprost momentu, w którym odpisy aktualizujące powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Powinno to nastąpić, co do zasady, w roku podatkowym, w którym oba wymienione warunki zostaną spełnione. Jeśli nastąpi to w różnych latach podatkowych, odpis powinien być zaliczony do kosztów podatkowych w roku, w którym zostanie spełniony drugi z nich (można się jednak spotkać z wyjaśnieniami organów podatkowych, z których wynika, że z punktu widzenia momentu zaliczenia odpisu aktualizacyjnego do kosztów uzyskania przychodu istotny jest tylko moment uprawdopodobnienia nieściągalności, przykładowo pismo Naczelnika II Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z 4 marca 2005 r., nr II US. I. PB/423-2/05, publ. http://sip.mf.gov.pl/).
W Państwa przypadku odpis aktualizujący został utworzony w 2004 r. Jednocześnie wątpliwości budzi moment, w którym nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona. Należy jednak uznać, że nastąpiło to w 2003 r., tj. roku, w którym została ogłoszona upadłość kontrahenta (zostało wszczęte postępowanie upadłościowe). Bez znaczenia jest fakt, iż o ogłoszeniu upadłości dowiedzieli się Państwo w 2004 r., a odpis postanowienia o upadłości otrzymali dopiero w 2005 r.
Przedmiotowy odpis aktualizujący jest kosztem 2004 r., tj. roku, w którym została spełniona druga z wymienionych przesłanek zaliczenia odpisu aktualizującego do kosztów uzyskania przychodów (jednak przyjmując stanowisko zaprezentowane przez Naczelnika II Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, odpis ten byłby kosztem uzyskania przychodu roku 2003).
Zaliczenie odpisu aktualizującego do kosztów uzyskania przychodu jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem podatników. Nie ma zatem przeszkód, aby firma zrezygnowała z zaliczenia przedmiotowego odpisu aktualizującego do kosztów uzyskania przychodów i nie dokonywała korekty zeznania CIT-8 za 2004 (2003) r.
Niezależnie od tego, czy zdecydują się Państwo na korektę zeznania CIT-8 za 2004 (2003) r., będą Państwo mogli na zasadach ogólnych zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów przedmiotową wierzytelność, jeśli zostaną spełnione warunki do uznania jej za nieściągalną, np. ukończone zostanie postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku (art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) oraz art. 16 ust. 2 ustawy).
• art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a), art. 16 ust. 1 pkt 26, art. 16 ust. 2 oraz art. 16 ust. 2a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
Tomasz Krywan
konsultant podatkowy