W księgach rachunkowych spółki z o.o. figurują przedawnione należności od zagranicznego kontrahenta z tytułu dostawy towarów - wyrażone w walucie obcej. Jak powinno zostać zaksięgowane rozliczenie przedawnionych należności w księgach bieżącego roku, jeśli wiemy, że w jej kwocie zawarte są skutki wycen bilansowych dokonanych zgodnie z ustawą o rachunkowości? Czy odpisane wierzytelności i w jakiej kwocie będą stanowiły koszt uzyskania przychodu z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
ODPOWIEDŹ:
Wycena bilansowa należności wyrażonej w walucie obcej (dokonywana w związku z wymogiem określonym w art. 30 ust. 1 ustawy o rachunkowości) powoduje, że w kwocie nierozliczonej przedawnionej należności tkwią skutki dokonanych wycen w postaci dodatnich lub ujemnych różnic kursowych, zaliczonych do przychodów finansowych (dodatnie) bądź kosztów finansowych (ujemne).
WYJAŚNIENIE:
Należności przedawnione zaliczane są w momencie ich odpisania do pozostałych kosztów operacyjnych (art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. c) ustawy o rachunkowości). A zatem dla prawidłowego zakwalifikowania do właściwej kategorii kosztów poniesionych strat, spowodowanych odpisaniem przedawnionych wierzytelności wyrażonych w walucie obcej, konieczne jest – przy założeniu, że wierzytelność nie była objęta odpisem aktualizującym:
1) dokonanie storna niezrealizowanych różnic kursowych – w celu doprowadzenia należności do kwoty wyrażonej w złotych z dnia zarachowania należności w księgach rachunkowych:
a) różnicy kursowej ujemnej (na czerwono)
– Wn konto „Koszty finansowe” (w analityce: „Różnice kursowe NKUP”),
– Ma konto „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” (w analityce: „Konto imienne odbiorcy”);
b) różnicy kursowej dodatniej (na czerwono)
– Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” (w analityce: „Konto imienne odbiorcy”),
– Ma konto „Przychody finansowe” (w analityce: „Różnice kursowe NPP”).
Powyższe księgowania zapewnią zarachowanie do pozostałych kosztów operacyjnych kwoty przedawnionej należności w wartości nominalnej (po kursie waluty z dnia jej zarachowania), co powinno zostać zaksięgowane zapisem:
2) odpisanie przedawnionej należności w walucie obcej – na podstawie decyzji kierownika jednostki:
– Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne NKUP”,
– Ma konto „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” (w analityce: „Konto imienne odbiorcy”).
W przypadku gdyby przedawniona zagraniczna wierzytelność objęta była odpisem aktualizującym dokonanym w trybie art. 35b ustawy o rachunkowości, odpisanie wierzytelności przedawnionej nastąpiłoby zapisem:
– Wn konto „Odpisy aktualizujące wartość należności” (w analityce: „Konto imienne odbiorcy”),
– Ma konto „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” (w analityce: „Konto imienne odbiorcy”).
Z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych spisanie przedawnionych wierzytelności zarówno od odbiorców krajowych, jak i zagranicznych nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu.
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. c), art. 30 ust. 1 oraz art. 35b ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
Jadwiga Godlewska