Co mam zrobić z niedopłatą należności od kontrahenta zagranicznego? Niedopłata powstała jeszcze w 2000 r. i wiadomo, że kontrahent już nie zapłaci, a firma nie chce dochodzić tej należności. Jak mam to zaksięgować pod względem podatkowym i bilansowym?
RADA
Należność, której termin wymagalnej zapłaty upłynął w 2000 r., przedawniła się po dwóch latach. W takim przypadku pod względem podatkowym nie dokonuje się żadnych zmian, natomiast na potrzeby bilansu należy dokonać przeksięgowań w zależności od kwoty należności: na „Pozostałe koszty operacyjne”, jeżeli jest to nieznaczna kwota, lub na „Stratę z lat ubiegłych”, jeżeli jest to kwota znacząca.
UZASADNIENIE
Jak stanowi art. 554 Kodeksu cywilnego, roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w ramach działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem dwóch lat. Niedopłata należności, o której wspomina Czytelnik, powstała w 2000 r., a więc przedawniła się w 2002 r. W tej sytuacji istnieją dwa rozwiązania. Jeżeli nie jest to istotna kwota, można w bieżącym roku obrachunkowym zdjąć ją z aktywów i przeksięgować w „Pozostałe koszty operacyjne”.
Jednak jeśli kwota przedawnionej należności jest istotna (co jest prawdopodobne w przypadku zagranicznego kontrahenta), jej nieuwzględnienie w okresie wymaganym przepisami należy uznać za błąd podstawowy. Powoduje on, że sprawozdanie za 2002 r. nie jest rzetelne (art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Błąd ten korygujemy ewidencjonując należność:
• Wn „Strata z lat ubiegłych”, w analityce – „Rozliczenie wyniku finansowego”,
• Ma „Należności”.
W obu przypadkach na koniec roku obrachunkowego przedawnioną należność trzeba wycenić po średnim kursie ustalonym przez Narodowy Bank Polski obowiązującym na dzień bilansowy dla danej waluty. Podczas wyceny powstaną różnice kursowe, które należy zaliczyć do kosztów lub przychodów finansowych. Trzeba także pamiętać, że zarówno w przypadku przeksięgowania w „Pozostałe koszty operacyjne”, jak i na „Stratę z lat ubiegłych” odpis ten nie stanowi kosztów uzyskania przychodów przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Maria Rubinkowska
doradca podatkowy
• art. 554 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 281, poz. 2783
• art. 4 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 184, poz. 1539