Moja firma produkuje soki zagęszczone. Niedawno jedna z maszyn do rozlewu uległa uszkodzeniu. Niesprawną część wymieniliśmy na nową, którą dostarczył producent maszyny. W momencie zakupu maszyny jej wartość wynosiła 100 000 zł. W celu ulepszenia maszyny ponieśliśmy dodatkowe nakłady w wysokości 20 000 zł. Obecna wartość po dokonaniu remontu wynosi 110 000 zł. Czy w związku z tym możemy podwyższyć jej wartość w księgach rachunkowych do 120 000 zł?
RADA
Niestety, firma nie może dokonać podwyższenia wartości maszyny do rozlewu soków. Poniesione nakłady należy traktować jako koszty remontu. Ustawa o rachunkowości dokładnie precyzuje, kiedy można podwyższyć wartość aktywów trwałych. Zgodnie z jej przepisami wartość początkowa środka trwałego może ulec zwiększeniu tylko wtedy, gdy dodatkowe nakłady zwiększają wartość użytkową tego środka ponad wartość w momencie przyjęcia maszyny (lub innego środka trwałego) do używania. Bardzo istotne jest w tym przypadku pojęcie wartości użytkowej środka trwałego. To ona jest kluczowym czynnikiem decydującym o zwiększeniu wartości środka trwałego w księgach rachunkowych.
UZASADNIENIE
Ustawa o rachunkowości jednoznacznie określa, kiedy może być zwiększona wartość początkowa przyjętego wcześniej do używania środka trwałego. Wartość początkową środka trwałego stanowi jedna z dwóch wielkości. W przypadku zakupu środka trwałego jest to cena nabycia, a w przypadku gdy przedsiębiorstwo samo zbudowało środek trwały – koszt jego wytworzenia.
Wartość przyjętego do używania środka trwałego może zostać podwyższona, jeżeli przedsiębiorstwo dokonało jego ulepszenia. Ulepszenie polega w szczególności na: przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji środka trwałego. Dodatkowo musi powodować, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa jego wartość użytkową w momencie przyjęcia do używania.
Miarą określającą, czy wartość ulepszonego środka trwałego przewyższa jego pierwotne właściwości, powinien być jeden z następujących parametrów: okres używania środka trwałego, jego zdolność wytwórcza, wzrost jakości produktów uzyskiwanych dzięki wykorzystaniu ulepszonego środka trwałego, spadek kosztów eksploatacji lub inne.
Z przytoczonego przykładu wynika, że podjęte działania nie miały na celu podniesienia wartości użytkowej maszyny wykorzystywanej do rozlewu soków, lecz jedynie jej naprawę. Jeśli spółce zależy na zwiększeniu wartości użytkowej środka trwałego i tym samym chce ona, aby nakłady poniesione w tym celu zwiększały wartość początkową środka trwałego należy dokonać takich zmian, dzięki którym maszyna będzie na przykład wytwarzać więcej soków.
Przykład
Przedsiębiorstwo ZENIT produkuje specjalistyczne nawozy, których odbiorcami są głównie firmy ze Stanów Zjednoczonych oraz Australii. Przedsiębiorstwo, chcąc być bardziej konkurencyjne na rynku, postanowiło podnieść jakość oferowanych produktów i w tym celu zleciło zewnętrznej firmie przebudowę jednej z kluczowych maszyn. Przebudowa umożliwi poprawę jakości wytwarzanych produktów dzięki spadkowi zawartości w nawozie substancji szkodliwych dla zdrowia, a jednocześnie sprawi, że firma w ciągu godziny wytworzy o 50% więcej nawozu niż dotychczas. Takie działania umożliwiają zakwalifikowanie przeprowadzonych zmian do ulepszeń zwiększających wartość użytkową środka trwałego.
Dotychczasowa wartość maszyny wynosiła 400 000 zł, nie dokonano jeszcze odpisów amortyzacyjnych. Po zakończeniu prac dostawca wystawił fakturę dotyczącą dokonanych ulepszeń na kwotę 150 000 zł.
Ewidencja na kontach będzie wyglądała następująco:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.Jacek Folga
analityk finansowy w firmie z branży FMCG
• art. 31 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 184, poz. 1539