Czy jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych powinniśmy osobom trzecim wystawić PIT-8C z tytułu wypłacania odszkodowania za uszkodzony samochód (zły stan nawierzchni ulicy), na podstawie ugody zawartej między stronami, w kwocie nieprzekraczającej przedstawionych rachunków?
RADA
Tak. Odszkodowanie takie nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania. Jako przychód z innych źródeł podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym na podstawie informacji PIT-8C wystawionej przez płatnika, czyli podmiot zobowiązany do wypłaty odszkodowania.
UZASADNIENIE
Odszkodowanie jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie szkody wyrządzonej poszkodowanemu. W aspekcie podatkowym wypłata lub postawienie do dyspozycji osoby fizycznej należnego jej odszkodowania oznacza wystąpienie okoliczności, z którą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wiążą powstanie obowiązku podatkowego. Z zasady powszechności opodatkowania określonej w art. 9 ust. 1 updof wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c updof oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 updof wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.
Z powyższego zwolnienia zostały wprost wyłączone przez ustawodawcę następujące rodzaje odszkodowań:
• określone w prawie pracy odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
• odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
• odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
• odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
• odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
• odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane na zasadach ogólnych,
• odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód.
Z treści powołanych przepisów wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Przepisy wyraźnie wskazują, że chodzi o odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.
(-) Zwolnieniu nie podlegają odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód.
W sytuacji opisanej w pytaniu pomiędzy osobą poszkodowaną a podmiotem zobowiązanym do wypłaty odszkodowania została zawarta odrębna ugoda. Odszkodowanie nie korzysta więc ze zwolnienia i stanowi dla podatnika przychód z innych źródeł. Podlega on opodatkowaniu wraz z pozostałymi, osiągniętymi w roku podatkowym dochodami według skali podatkowej. Potwierdził to Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pabianicach w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z 8 września 2005 r., nr USIB/406/23/05.
(+) Natomiast podmiot wypłacający odszkodowanie w wysokości wynikającej z zawartej ugody jest zwolniony z obowiązku pobrania zaliczki na podatek dochodowy.
Jednak jest on zobligowany do sporządzenia w trzech egzemplarzach informacji PIT-8C. W terminie do końca lutego następnego roku podatkowego ma obowiązek przekazać jeden egzemplarz podatnikowi, a drugi urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika.
• art. 21 ust. 1 pkt 3, art. 20 ust. 1, art. 42a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
Katarzyna Krawień
specjalista w zakresie podatków dochodowych