Przedsiębiorstwo, w którym jestem księgową, jeszcze w 2000 r. zakupiło towar od kontrahenta. Krótko po tej transakcji tamta firma przestała istnieć. Obecnie nie ma nawet możliwości ustalenia pobytu jej właściciela. Zakupiony towar, którego duża część leży jeszcze w magazynach, nie został wtedy opłacony. Ponad sto tysięcy złotych nadal obciąża zobowiązania. Czy można przeksięgować tę kwotę na konto właściciela jako zobowiązanie przedawnione po 3 latach?
RADA
Nie można przeksięgować tego zobowiązania na konto właściciela. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. c ustawy o rachunkowości przedawnione zobowiązania należy zaliczyć do pozostałych przychodów operacyjnych.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata.
Ustawa o rachunkowości w art. 3 ust. 1 pkt 32 stanowi, że do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych zalicza się koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane:
a) z działalnością socjalną,
b) ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także z utrzymywaniem i zbyciem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do inwestycji,
c) z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów,
d) z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,
e) z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty wytworzenia sprzedanych produktów lub sprzedanych towarów, koszty sprzedaży lub koszty finansowe,
f) z odszkodowaniami, karami i grzywnami,
g) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, również w drodze darowizny, aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.
Przedawnione zobowiązanie należy zatem zaliczyć do pozostałych przychodów operacyjnych. Nie można przeksięgować tego zobowiązania na konto właściciela. Konto właściciela jest bowiem kontem rozrachunkowym.
UWAGA!
Zaksięgowanie przedawnionych zobowiązań na konto 762 „Pozostałe przychody operacyjne” powiększa przychody jednostki oraz podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.
Przedawnione zobowiązania ewidencjonuje się następująco:
Wn konto 201 „Rozrachunki z dostawcami z tytułu dostaw i usług”,
Ma konto 761 „Pozostałe przychody operacyjne”.
Według art. 121 Kodeksu cywilnego bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, jeśli z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody. W przypadku gdyby okazało się, że dostawca towarów rozpoczął skuteczne dochodzenie swoich należności, jednostka powinna utworzyć rezerwę na to zobowiązanie.
Ewidencja utworzenia rezerwy:
Wn konto 762 „Pozostałe koszty operacyjne”,
Ma konto 844 „Rezerwy na przewidywane zobowiązania”.
Marianna Sobolewska
biegły rewident, właścicielka Zakładu Usług Rachunkowych „Buchalter” w Augustowie
• art. 118, art. 121 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 172, poz. 1438
• art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252