Jesteśmy firmą oferującą usługi transportu osób. Mamy podpisaną umowę ze szkołą na dowożenie dzieci, w ramach której ujęte jest 500 darmowych kilometrów rocznie. Za darmo dowozimy również zawodników klubu sportowego na mecze, lecz na podstawie umowy ustnej. Czy powyższe sytuacje można traktować jako sponsoring lub darowiznę?
Niestety, oba opisane przypadki nie mogą być kwalifikowane ani jako sponsoring, ani jako darowizna. Wydatki z tytułu nieodpłatnego świadczenia usług, jako niezwiązane z osiąganiem przychodu, nie mogą być kosztem dla firmy. Sponsoring tu nie występuje ze względu na brak świadczenia na Państwa rzecz np. pod postacią reklamy ze strony klubu sportowego. Za darowiznę nie uznaje się świadczenia usług przez określony czas.
Umowa sponsoringu nie jest umową zdefiniowaną ani przez przepisy prawa cywilnego, ani przepisy podatkowe. Występuje natomiast w kilku ustawach dotyczących określonych branż, na przykład w ustawie – Prawo farmaceutyczne, ustawie o radiofonii i telewizji. Obowiązująca na podstawie prawa cywilnego zasada swobody umów umożliwia jednak zawieranie umów, które nie zostały nigdzie uregulowane. Umowa sponsoringu będzie więc dla podmiotów, których nie dotyczą wyżej wspomniane przepisy, umową nienazwaną.
Biorąc pod uwagę definicje zawarte w tych przepisach, jak też słownikowe pojęcie sponsorowania, można stwierdzić, że umowa sponsoringu jest umową, na mocy której sponsor zobowiązuje się do finansowania określonych działań sponsorowanego poprzez świadczenia pieniężne lub rzeczowe w zamian za określone świadczenia ze strony sponsorowanego, których celem jest reklama, promocja, kształtowanie wizerunku sponsora.
W opisanej sytuacji umowa sponsoringu mogłaby zostać zawarta z klubem sportowym. Łatwo bowiem sobie wyobrazić możliwość wzajemnych świadczeń. Ekwiwalentem usług transportowych mogłaby być, na przykład, reklama na bandach, strojach zawodników, sprzęcie sportowym itp. Jednak tak nie jest. Państwa firma wykonuje usługi transportowe i w zamian nie otrzymuje żadnych świadczeń od klubu sportowego. Wzajemne relacje nie mają zatem cech umowy sponsoringu. Umowa zawarta przez Państwa ustnie jest więc umową jednostronnie zobowiązującą, podczas gdy umowa sponsoringu powinna być umową dwustronnie zobowiązującą.
Podobnie jest w przypadku umowy ze szkołą. Szkoła nie świadczy na rzecz Państwa firmy żadnych usług, które miałyby na celu kształtowanie jej wizerunku, promowanie działalności, reklamę itd., a wobec tego również tej umowy nie można traktować jako umowy sponsoringu.
WAŻNE!
Umowa sponsoringu powinna być umową, na mocy której obie strony otrzymują od siebie świadczenia.
Z kolei umowa darowizny stanowi umowę jednostronnie zobowiązującą, na mocy której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku (art. 888 Kodeksu cywilnego). Przedmiotem darowizny może być przeniesienie określonych praw (na przykład prawa własności), zapłata określonej sumy pieniężnej, ustanowienie prawa majątkowego, zwolnienie z długu itd. Niestety, nie każde przysporzenie majątkowe mieści się w pojęciu darowizny. Nie można bowiem jako darowizny traktować nieodpłatnego świadczenia jakichkolwiek usług. Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, należy stosować przepisy o umowie zlecenia (art. 750 Kodeksu cywilnego). Dotyczy to także umów zobowiązujących jedną ze stron do nieodpłatnego świadczenia usług. Nic bowiem nie stoi na przeszkodzie temu, aby i umowa zlecenia była umową nieodpłatną, jeżeli tak postanowią strony tej umowy. Skoro w obu przypadkach umów świadczycie Państwo nieodpłatnie usługi transportowe, to nie można tego traktować jako darowizny. Przyjmuje się bowiem, że umowy darowizny odnoszą się do jednorazowych świadczeń (wzbogaceń) obdarowanych kosztem majątków darczyńców. W związku z tym trudno stosować przepisy o darowiźnie do nieodpłatnego świadczenia usług przez pewien okres, co tutaj ma miejsce.
WAŻNE!
Przedmiotem umowy darowizny nie mogą być usługi wykonywane przez pewien czas. Ponadto koszty ponoszone z tytułu nieodpłatnego świadczenia usług nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ nie służą osiąganiu tych przychodów.
Nie można także stwierdzić, że przyczyniają się do zabezpieczenia czy zachowania źródła przychodów. Z tytułu nieodpłatnego świadczenia usług transportowych firma nie uzyskuje żadnych korzyści, ponosząc tylko określone wydatki.
WAŻNE!
W związku z tym, że w podatkowej księdze przychodów i rozchodów ujmuje się wyłącznie koszty podatkowe (koszty uzyskania przychodów), wszelkie wydatki, które się do nich nie zaliczają, nie podlegają zapisowi w księdze.
• art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135
Joanna Krawczyk
prawnik, doradca podatkowy