Czy obecnie obowiązujące przepisy prawa celnego nakładają jakieś wyjątkowe obowiązki na podatników w zakresie ustanawiania przedstawiciela podatkowego uprawnionego do składania zgłoszenia celnego?
Agent celny: Pełnomocnikiem uprawnionym do występowania przed organami celnymi w imieniu przedsiębiorcy zazwyczaj jest agent celny, który posiada pełnomocnictwo do reprezentowania swojego mocodawcy w sprawach dotyczących podatku VAT i akcyzowego z tytułu importu.
Zasady ustanawiania przedstawiciela występującego w imieniu swojego mocodawcy przed urzędem celnym reguluje w szczególności art. 5 zawarty w rozdziale 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny.
Pełnomocnictwo do reprezentowania jest zazwyczaj udzielane w przypadku postępowania przed organami celnymi w sprawach dotyczących podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego z tytułu importu (zgłoszenie celne).
Zgłoszenie celne oznacza czynność, przez którą zgłaszający wyraża, w wymaganej formie i w określony sposób, zamiar objęcia towaru określoną procedurą celną. Zgłaszającym może być osoba, która dokonuje zgłoszenia we własnym imieniu, albo osoba, w której imieniu dokonywane jest zgłoszenie.
Zgodnie z art. 5 ww. rozporządzenia przedstawicielem dokonującym zgłoszenia celnego może być każda osoba mająca adres zamieszkania na terytorium Wspólnoty. Może to być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, ale posiadająca siedzibę na terytorium Wspólnoty.
Rozporządzenie przewiduje dwa rodzaje przedstawicielstwa:
• bezpośrednie – gdy przedstawiciel działa w cudzym imieniu i na cudzy rachunek,
• pośrednie – gdy przedstawiciel działa we własnym imieniu, lecz na rzecz innej osoby.
Różnica między tymi rodzajami przedstawicielstwa polega na zakresie odpowiedzialności przedstawiciela wobec urzędu celnego. Przedstawiciel pośredni jest współodpowiedzialny za zgłoszenie celne, czyli ponosi odpowiedzialność za należyte wywiązanie się z obowiązku uiszczenia długu celnego (należności celnych), natomiast przedstawiciel bezpośredni działa w imieniu swojego mocodawcy, ale za długi odpowiada importer towarów. Należy zaznaczyć, że w przypadku przedstawiciela pośredniego dłużnikiem jest również osoba, na rzecz której składane jest zgłoszenie celne (art. 216 ust. 3 rozporządzenia).
Przedstawiciel pośredni ponosi odpowiedzialność na równi z importerem za zgłoszenie celne.
Państwa członkowskie mogą sobie zastrzec prawo do dokonywania na swoim obszarze zgłoszenia celnego przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego, tak aby był nim agent celny wykonujący swój zawód na terytorium tego państwa członkowskiego.
Przedstawiciel musi zgłosić fakt wykonywania działalności na rzecz osoby reprezentowanej, sprecyzować, czy jest to przedstawicielstwo pośrednie czy bezpośrednie, i posiadać pełnomocnictwa do reprezentowania. Osoba, która nie zadeklaruje faktu wykonywania działalności w imieniu lub na rzecz innej osoby, lub taka, która zadeklaruje, że działa w imieniu lub na rzecz innej osoby nie posiadając pełnomocnictwa do reprezentowania, jest traktowana jako działająca we własnym imieniu i na własną rzecz.
Organy celne mogą zażądać od każdej osoby oświadczającej, że działa w imieniu lub na rzecz innej osoby, przedstawienia dowodów potwierdzających jej prawo do występowania w charakterze przedstawiciela. Najlepszym rozwiązaniem będzie, jeśli takie pełnomocnictwo zostanie udzielone na piśmie. W przypadku gdyby pełnomocnik nie posiadał pisemnego umocowania, pełnomocnictwo może być zgłoszone ustnie do protokołu (art. 137 § 2 ustawy – Ordynacja podatkowa).
Ewa Michalak
Podstawy prawne
• rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 z 12 października 1992 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny
• ustawa z 19 marca 2004 r. – Prawo celne – Dz.U. Nr 68, poz. 622
• ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa – Dz.U. Nr 137, poz. 926; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1808