Jestem samodzielną księgową w dużej firmie produkcyjnej. Ostatnio kierownictwo powierzyło mi nowe obowiązki, a wśród nich tworzenie rezerw na podstawie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Czy w związku z tym mogę poprosić o przybliżenie sposobu wyceny tych rezerw?
Kwota, na którą tworzy się rezerwę, powinna być najbardziej właściwym szacunkiem nakładów, jakie musi ponieść jednostka, by wypełnić ten obowiązek na dany dzień bilansowy. Proszę pamiętać, że rezerwę trzeba utworzyć także wówczas, gdy Pani firma przeniosła przedmiotowy obowiązek na osoby trzecie.
Szacując wielkość rezerwy oraz jej skutek na wynik finansowy, należy oprzeć się na swoich dotychczasowych doświadczeniach dotyczących podobnych transakcji. Według standardu ma to zrobić kierownictwo jednostki. W sytuacji, gdy zawiązujemy rezerwę na kilka pozycji bilansowych, powinniśmy uwzględnić wszystkie możliwe wyniki oraz odpowiadające im prawdopodobieństwa.
PRZYKŁAD
Jednostka produkująca urządzenia daje na nie nabywcom roczną gwarancję. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że 75 proc. wyrobów jest bez usterek, 19 proc. ma tzw. niewielkie uszkodzenia (w skali firmy mogą one kosztować 300 000 zł), a 6 proc. dość poważne usterki (o szacowanej wielkości 170 000 zł).
W tej sytuacji powinna utworzyć rezerwę w wysokości 67 200 (75% x 0 + 300 000 x 19% +170 000 x 6%).
Gdy tworzy Pani rezerwę na poważną naprawę jednostkową wyprodukowanego urządzenia, to powinna Pani utworzyć wyższą rezerwę, gdy istnieje duża szansa, że potrzebne będą liczne próby znalezienia usterki wyprodukowanego urządzenia.
Szacując wielkość rezerwy należy uwzględnić także ryzyko i niepewność nieodłącznie towarzyszące wielu zdarzeniom. Najważniejsze jest, by nie zawyżyć przychodów i aktywów, a jednocześnie nie zaniżyć kosztów i zobowiązań.
Musi Pani zwrócić uwagę, że kwota zawiązywanej rezerwy powinna odpowiadać bieżącej wartości nakładów, które niezbędne będą do wypełnienia obowiązku (dyskonto rezerwy).
Na wielkość tworzonej rezerwy mają także wpływ zdarzenia, które wystąpią w przyszłości, ale tylko wówczas, gdy są na to wystarczające dowody (np. projekty aktów prawnych w trakcie prac legislacyjnych i to dość zaawansowane).
Tworzoną rezerwę powinna Pani wycenić przed uwzględnieniem podatku, ponieważ konsekwencje podatkowe i ich zmiany są przedmiotem MSR 12.
Dodatkowo nie należy brać pod uwagę zysków z oczekiwanego zbycia aktywów, nawet wówczas, gdy oczekiwane zbycie jest blisko związane ze zdarzeniem powodującym utworzenie rezerwy.
Michał Banaś
Podstawa prawna:
§ 36–52 MSR 37.