Używamy i serwisujemy samochody ciężarowe i osobowe, które nie stanowią naszych środków trwałych. Jak ewidencjonować serwis samochodu będącego obcym środkiem trwałym?
RADA
Koszty związane z usługami serwisowymi samochodów ciężarowych będących obcymi środkami trwałymi są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w całości. W przypadku obcych samochodów osobowych do kosztów uzyskania zalicza się koszty usług w części nieprzekraczającej kwoty wynikającej z przemnożenia liczby kilometrów przebiegu pojazdów do celów prowadzonej działalności przez stawkę określoną w odrębnych przepisach. Koszty te są ewidencjonowane w układzie rodzajowym jako usługi obce, gdy dotyczą samochodów ciężarowych, oraz jako pozostałe koszty rodzajowe – gdy dotyczą samochodów osobowych. Natomiast w układzie kalkulacyjnym (funkcjonalnym) przenoszone są jako koszty zarządu albo też koszty sprzedaży, zakupu, wydziałowe i inne – w zależności od miejsca wykorzystywania tych samochodów. Rozliczanie przebiegu samochodu osobowego powinno być dokonane w prowadzonej w tym celu ewidencji przebiegu pojazdu, która musi zawierać dane określone w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (lub fizycznych).
UZASADNIENIE
Serwisowanie samochodu ciężarowego, stanowiącego obcy środek trwały, stanowi dla jednostki koszt uzyskania przychodu. Kosztami uzyskania przychodu są bowiem wszystkie koszty poniesione w celu uzyskania przychodów, chyba że zostały wykluczone z tego zbioru odpowiednim artykułem ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych lub ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Posiadanie i używanie obcego środka trwałego może być wynikiem zawartej umowy:
• najmu,
• dzierżawy,
• użyczenia,
• leasingu operacyjnego.
W przypadku zawarcia każdej z tych umów drobne naprawy wynikające z użytkowania samochodu (w tym koszty serwisu) będą obciążać podmiot, który go używa (chyba że zawarta umowa zawiera odmienne postanowienia).
Koszty serwisowania samochodu stanowią koszty usług obcych, a podatek VAT naliczony w fakturze dostawcy podlega odliczeniu od podatku VAT należnego. Jeśli jednostka stosuje jednocześnie ewidencję kosztów w dwóch układach, to w układzie kalkulacyjnym (funkcjonalnym) koszty serwisowania samochodów będących obcymi środkami trwałymi zostaną zaliczone do kosztów sprzedaży, zakupu, wydziałowych lub ewentualnie do kosztów zarządu – w zależności od charakteru i przeznaczenia użytkowanego samochodu.
Koszty serwisowania samochodu osobowego stanowiącego obcy środek trwały mieszczą się w ogólnych kosztach użytkowania samochodu, a te stanowią koszt uzyskania przychodów, ale tylko w części nieprzekraczającej kwoty wynikającej z przemnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu samochodu do celów prowadzonej działalności przez stawkę za jeden kilometr określoną w odrębnych przepisach. Kwotę tę ustala się w prowadzonej specjalnie w tym celu ewidencji przebiegu pojazdu i rozlicza na koniec każdego miesiąca.
Ponieważ możliwość zaliczenia kosztów użytkowania samochodów osobowych do kosztów podatkowych jest związana z prowadzeniem ewidencji przebiegu pojazdu, i to tylko do wysokości kwoty ustalonej w tej ewidencji na podstawie rzeczywiście przejechanych kilometrów – wartość tak ustalonych kosztów będzie stanowić element pozostałych kosztów rodzajowych, a nie kosztów usług obcych jak w przypadku samochodów ciężarowych. Ponadto pozostała część poniesionych kosztów (przekraczająca limit) również będzie stanowić pozostałe koszty rodzajowe, z tym że powinna zostać ujęta na odpowiednim koncie analitycznym (lub syntetycznym, w zależności od przyjętych rozwiązań), grupującym koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.
Dodatkowo należy zaznaczyć, że opisane uregulowania w zakresie użytkowania samochodów osobowych nie dotyczą samochodów, które są użytkowane na podstawie umowy leasingu.
UWAGA!
W przypadku leasingu wszystkie koszty związane z użytkowaniem samochodu – zarówno ciężarowego, jak i osobowego – stanowią w pełni koszt uzyskania przychodów (chyba że zawarta umowa leasingu zawiera odrębne postanowienia); nie występuje także potrzeba prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, a wartość poniesionych kosztów serwisowania samochodu zostanie zaliczona do usług obcych.
Przykład ewidencji księgowej
Opis operacji gospodarczych
1. Otrzymano fakturę za usługi serwisowe samochodów ciężarowych stanowiących obcy środek trwały oraz samochodów osobowych użytkowanych na podstawie umowy leasingu operacyjnego:
a) wartość netto 1000
2. Rozdzielnik kosztów: przeniesienie kosztów na układ kalkulacyjny: 1000
3. Otrzymano fakturę za usługi serwisowe samochodu osobowego stanowiącego obcy środek trwały (użytkowany na podstawie umowy najmu, dzierżawy, użyczenia lub stanowiący prywatny majątek pracownika):
a) wartość netto 500
b) podatek VAT 110
4. Rozliczenie ewidencji przebiegu pojazdu wymienionego w operacji 3: 400
5. Nierozliczona część kosztów związanych z eksploatacją obcego samochodu: 100
6. Rozdzielnik kosztów: przeniesienie kosztów na układ kalkulacyjny 500
• art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
Aleksandra Szewieczek