Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości zaliczony do środków trwałych inwentarz żywy podlega amortyzacji. Jaką należy zastosować stawkę amortyzacyjną w przypadku konia, jeżeli jego wartość jest wyższa niż 3500 zł? W jaki sposób należy zaewidencjonować w księgach rachunkowych przyjście na świat źrebaka? Zaznaczam, że posiadana przez nas klacz została zakwalifikowana jako środek trwały.
RADA
Ustawa o rachunkowości nie precyzuje, w jaki sposób należy amortyzować zwierzęta. Możliwe jest zastosowanie liniowej metody amortyzacji wraz z ustaleniem dla nich indywidualnej stawki amortyzacyjnej liczonej w proporcji do okresu używania zwierząt jako środków trwałych. Zastosowanie ma tu formuła wyliczeniowa, którą prezentujemy w uzasadnieniu. W praktyce można również nie amortyzować zwierząt, lecz jedynie na koniec roku określać ich wartość na podstawie prawdopodobnej do osiągnięcia ceny sprzedaży.
UZASADNIENIE
Zwierzęta w firmie mogą zostać zakwalifikowane jako: materiał, towar, produkt lub środek trwały. Zaliczymy je do środków trwałych wtedy, kiedy są one wykorzystywane do świadczenia usług związanych z zakresem prowadzonej działalności i z tego tytułu firma osiąga zysk.
Wartość zwierząt bywa czasami bardzo wysoka. Jako składniki majątku firmy powinny być one objęte ewidencją zapewniającą ich właściwą kontrolę i wycenę. Jednak w zakresie ewidencji zwierząt wykorzystywanych w działalności gospodarczej mogą wystąpić pewne problemy. Wynikają one przede wszystkim z trudności w zakwalifikowaniu zwierząt w ten sam sposób według ustawy o rachunkowości i ustaw podatkowych.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 lit. d ustawy o rachunkowości zwierzęta to inwentarz żywy, który możemy zaliczyć do środków trwałych. Dlatego też zwierzęta można amortyzować według ogólnej zasady określonej w art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Natomiast w rozumieniu przepisów ustaw podatkowych zwierzęta nie są środkami trwałymi i ich amortyzacja nie jest uznawana za koszt uzyskania przychodu. Kosztem będzie jedynie wydatek na zakup zwierzęcia w momencie jego poniesienia.
W związku z tym, że przepisy nie określają jednoznacznie, jak ewidencjonować, wyceniać i ustalać stawki i metody amortyzacyjne dla zwierząt wykorzystywanych w działalności gospodarczej – zasady te musi ustalić i opisać w zakładowym planie kont (zgodnie z art. 10 ustawy o rachunkowości) kierownik jednostki.
Przykład
Zapis taki może wyglądać następująco:
Zwierzęta kwalifikujące się do środków trwałych ujmuje się odrębnie na koncie syntetycznym 01 „Środki trwałe” i prowadzi się dla nich ewidencję ilościowo-wartościową. Prowadzi się również ewidencję szczegółową z podziałem na grupy i rodzaje zwierząt. Wykazuje się je również jako składnik majątku trwałego w wierszu A.II.5 aktywów bilansu. Konto 01 „Środki trwałe” obciąża się wartością zwierząt pochodzących z zakupu – po cenach nabycia (zakupu). Zwierzęta pochodzące z własnej hodowli wycenia się po kosztach wytworzenia, a w przypadku braku takiego kosztu – w cenie sprzedaży netto.
Zwierzęta ujęte w księgach rachunkowych amortyzuje się metodą liniową. Indywidualne stawki amortyzacyjne ustala się w proporcji do przewidywanego okresu używania zwierząt jako środków trwałych. Stawki te oblicza się za pomocą następującej formuły:
So = 100 / Es
gdzie:
So – roczna stawka amortyzacyjna w procentach,
Es – przewidywany okres używania zwierzęcia jako środka trwałego.
Jeżeli przewidywany okres używania zwierzęcia jako środka trwałego wynosi 10 lat, to wyliczona według tej formuły roczna stawka amortyzacyjna jest równa 10% (So = 100 / 10).
Przyjście na świat źrebaka można zaewidencjonować ilościowo, tzn. sporządzić dokument OT (przyjęcie środka trwałego) oraz kartę ewidencyjną środka trwałego, a na niej zapisać datę narodzin źrebaka, wagę, nazwę i inne dane charakteryzujące zwierzę.
Klacz była w ewidencji środkach trwałych przypisana do grupy:
1. Zwierzęta pociągowe (konie).
Z chwilą przyjścia na świat źrebaka możemy założyć drugą grupę inwentarza żywego:
2. Zwierzęta młode w odchowie (źrebaki).
Wartość źrebaka ustalamy na dzień bilansowy według zasady określonej w art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości przewidzianej dla środków trwałych. Wyceny możemy dokonać według cen nabycia (zakupu) lub po koszcie wytworzenia bądź według cen sprzedaży. W naszym przypadku najłatwiej dokonać wyceny według ceny sprzedaży (wartość rynkowa).
Maria Rubinkowska
doradca podatkowy
• art. 3 ust. 1 pkt 15, art. 28 ust. 1 pkt 1, art. 32 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252