Zawarłem umowę zlecenia w zakresie nadzoru nad mieniem i obsługi biurowej firmy w upadłości. W umowie określono odpowiedzialność zleceniodawcy wobec osób trzecich. Jestem podatnikiem VAT. Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług informatycznych i księgowych. Czy będę podlegał VAT z tytułu tej umowy? Jeżeli tak, to czy w przypadku braku zapłaty za zlecenie powinienem wystawić fakturę?
RADA
Usługi świadczone przez Pana z tytułu zawartej umowy zlecenia są wykonywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z tym podlegają one opodatkowaniu VAT i powinny zostać udokumentowane fakturą. Wśród doradców podatkowych można spotkać odmienne stanowisko. Jednak jego przyjęcie jest bardzo ryzykowne. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Dotychczas świadczył Pan usługi księgowe. Należy więc przyjąć, że usługi polegające na obsłudze biurowej firmy w upadłości są wykonywane w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej.
Wątpliwości dotyczą świadczenia usług nadzoru nad mieniem firmy w upadłości. Założyliśmy, że stała obsługa biurowa stanowi element prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej. W takim razie nadzór stanowi poboczną czynność wykonywaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (a nie czynność wykonywaną poza tą działalnością).
Przyjęcie takiego stanowiska oznacza, że przychody uzyskiwane przez Pana są w podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie są uzyskiwane z działalności wykonywanej osobiście.
W podatku od towarów i usług nie uznano za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą tylko tych czynności, z tytułu których przychody są przychodami z działalności wykonywanej osobiście wymienionymi w art. 13 pkt 2–9 updof (por. art. 15 ust. 3 pkt 3). Oznacza to, że w zakresie czynności polegających na obsłudze biurowej oraz nadzorze nad mieniem firmy w upadłości powyższe wyłączenie nie znajdzie zastosowania. W związku z tym wykonywane przez Pana czynności podlegają opodatkowaniu i powinny zostać udokumentowane fakturą.
Odnosząc się do drugiej części pytania, należy wyjaśnić, że czynności wykonywane przez podatników VAT podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy otrzymają oni za nie zapłatę.
W przypadku świadczonych przez Pana w ramach umowy zlecenia usług dla ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego decydujące znaczenie będzie miał upływ terminu płatności określonego w zawartej umowie. Zarówno bowiem dla usług stałej obsługi biurowej, jak i dla usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia przepisy przewidują szczególny moment powstania tego obowiązku. W obu przypadkach obowiązek podatkowy powstanie u Pana z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Nie może on jednak powstać później niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze dokumentującej wykonanie tych usług (art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy). Faktury dokumentujące tego typu usługi będzie Pan wystawiać nie wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem tego obowiązku, nie później zaś niż z chwilą jego powstania (por. § 15 ust 1 i 2 rozporządzenia o fakturach).
WAŻNE!
Obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług ochrony mienia oraz usług stałej obsługi biurowej powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.
Nie można wykluczyć stanowiska odmiennego w tej sprawie. Zgodnie z nim świadczone przez Pana w ramach umowy zlecenia usługi nie są wtedy traktowane jako wykonywane w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej. Oznacza to, że uzyskiwane z tego tytułu przychody należy sklasyfikować jako przychody z działalności wykonywanej osobiście. W związku z tym wykonywanych przez Pana w ramach umowy zlecenia czynności nie można uznać za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą (art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT). Przyjęcie takiego stanowiska jest bardzo ryzykowne. Mogłoby ono prowadzić do sytuacji, w których podatnik VAT w zgłoszeniu rejestracyjnym podawałby tylko jeden przedmiot działalności. W celu uniknięcia konieczności zapłaty VAT zawierałby umowy zlecenia na inne wykonywane przez siebie czynności, z których przychód zawsze kwalifikowałby jako uzyskiwany z działalności wykonywanej osobiście. W przypadku sporu z organami podatkowymi szanse obrony takiego stanowiska są niewielkie.
• art. 13 pkt 8 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 46, poz. 328
• art. 15 ust. 3 pkt 3 oraz art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
• § 15 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – Dz.U. z 2005 r. Nr 95, poz. 798
Jan Ksedowski
konsultant podatkowy