Zaciągnęliśmy kredyt w złotych polskich, w związku z czym przy jego uruchomieniu bank potrącił nam prowizję w wysokości 3000 zł. Na rachunek bankowy wpłynęła kwota kredytu pomniejszona o wartość pobranej prowizji. W jaki sposób ująć w księgach rachunkowych wartość tej prowizji?
RADA
Niezależnie od okresu spłaty kredytu wyróżnia się dwa podejścia do ewidencji spłaty odsetek oraz prowizji pobranych w związku z udzieleniem kredytu. Jeśli kredyt dotyczy budowy środków trwałych lub nabycia wartości niematerialnych i prawnych, to wszelkie koszty z nim związane, a poniesione do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych do użytkowania powiększają ich wartość. Podobna sytuacja może wystąpić (pod warunkiem odpowiedniego uzasadnienia), w przypadku sfinansowania przygotowania towaru lub produktu do sprzedaży, lub będącego w trakcie produkcji. W pozostałych przypadkach wszelkie koszty związane z zaciągnięciem i spłatą kredytu zaliczane są w koszty finansowe bezpośrednio lub za pośrednictwem rozliczeń międzyokresowych kosztów.
UZASADNIENIE
Kredyty zaciągane przez jednostkę gospodarczą mogą być przeznaczone na różne cele, takie jak np. finansowanie bieżącej działalności jednostki, finansowanie prowadzonych prac rozwojowych, budowę środków trwałych, nabycie składników aktywów długoterminowych – zarówno rzeczowych, jak i finansowych – oraz innych.
Jak ewidencjonować prowizję bankową od kredytu finansującego zakup środka trwałego
Do kosztu obsługi zobowiązań zalicza się przede wszystkim poniesione przez jednostkę odsetki od zaciągniętych na ten cel kredytów bankowych, a także wszelkie koszty związane z uruchomieniem tych kredytów, a więc przede wszystkim prowizje bankowe.
Tak sformułowane przepisy bilansowe wskazują więc jednocześnie sposób ewidencjonowania pobranych przez bank prowizji za przyznanie kredytu.
Prowizje bankowe od kredytu finansującego zakup środka trwałego ujmowane są jako część zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu bankowego, a drugostronnie zwiększają wartość konta „Środki trwałe w budowie”, „Rozliczenie zakupu środków trwałych/wartości niematerialnych i prawnych”.
Następnie – po przyjęciu tych składników do użytkowania – wartość tych prowizji (stanowiąca wtedy część wartości początkowej) będzie stopniowo odnoszona w poczet kosztów działalności operacyjnej – w ramach dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.
Przykład 1
Cenę nabycia towarów lub koszt wytworzenia produktów również możemy zwiększyć o koszt kredytu, jeżeli ich długotrwałe przygotowanie do sprzedaży lub wytwarzania to uzasadnia.
UWAGA!
Wartość produktów lub towarów zwiększają tylko koszty poniesione w okresie przygotowywania do sprzedaży bądź w okresie ich wytwarzania.
W takim przypadku ewidencja księgowa też będzie przebiegała w sposób podobny do przedstawionego wcześniej. Należy jednak pamiętać, że wartość tych prowizji powiększy odpowiednio wartość towarów lub też kosztów związanych z ich wytwarzaniem.
Jak zaewidencjonować prowizję bankową od kredytu finansującego działalność bieżącą
Spółki najczęściej zaciągają kredyt w celu finansowania bieżącej działalności. W takim przypadku nie jest możliwe określenie, w jakiej wysokości zostały sfinansowane zapasy lub aktywa trwałe. Wartość pobranej przez bank prowizji zaliczana jest w koszty finansowe.
Wysokość pobranej prowizji w przypadku niektórych jednostek może być kwotą istotną. Uzasadnione jest wtedy ujęcie pobranej prowizji jako rozliczenia międzyokresowego kosztów, a nie na koncie „Koszty finansowe”.
Na takie rozwiązanie wskazuje art. 39 ust. 4 ustawy o rachunkowości: jeżeli zgodnie z umową wartość otrzymanych finansowych składników aktywów jest niższa od zobowiązania zapłaty za nie (...), to różnica stanowi czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów, które odpisuje się w poczet kosztów finansowych w równych ratach, w ciągu okresu, na jaki zaciągnięto zobowiązanie.
Zakładamy, że przykładowa prowizja w wysokości 3000 zł dotycząca kredytu zaciągniętego na okres 2 lat stanowi istotną wartość dla jednostki. W tej sytuacja prowizję odnosi się w poczet kosztów finansowych w kwocie 125 zł miesięcznie.
Jeżeli jednak wartość prowizji jest nieistotna z punktu widzenia jednostki, zalicza się ją jednorazowo w całości do kosztów finansowych w dniu jej poniesienia, tj. w dniu pobrania przez bank.
Przykład 2
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 39 ust. 4, art. 28 ust. 2, ust. 4 ust. 8 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
Aleksandra Szewieczek
ekspert w zakresie rachunkowości, pracownik naukowy Akademii Ekonomicznej w Katowicach