W 2006 r. mieliśmy w firmie (działalność osoby fizycznej) kontrolę z UKS za 2004 r. z tytułu podatku dochodowego i VAT. Kontrola trwała 4 miesiące. Odbyła się też kontrola tzw. policji pracy, czyli kontrola legalności zatrudnienia (trwała około 2 tygodni). Czy możemy rozumieć, że został wyczerpany limit kontroli na 2006 r.?
Czy ograniczenie czasu trwania kontroli oblicza się osobno dla każdego rodzaju organów kontroli, np. osobno UKS, osobno PIP, osobno US? Czy są jakieś odrębne uregulowania w zakresie VAT?
RADA
Nie nastąpiło wyczerpanie limitu czasu trwania kontroli na 2006 r. Limit dla Państwa wynosi w dalszym ciągu 4 tygodnie, pomimo że kontrole w 2006 r. trwały już 4,5 miesiąca. W wielu przypadkach kontrole odbywają się poza limitem czasu kontroli. Tak jest w przypadku kontroli przeprowadzanej przez Urząd Kontroli Skarbowej. Państwowa Inspekcja Pracy także uważa, że nie podlega ograniczeniom co do czasu kontroli (uzasadnienie tego stanowiska zamieszczamy na stronie internetowej www.mk.infor.pl).
W zakresie podatku VAT do limitu czasu trwania kontroli nie wchodzą m.in. kontrole zasadności dokonania zwrotu VAT przed dokonaniem tego zwrotu.
UZASADNIENIE
Zazwyczaj czas trwania wszystkich kontroli organu u przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać 4 tygodni. Jest co prawda możliwe, że będzie on dłuższy. Jeżeli przedsiębiorca jako osoba fizyczna prowadzi bardzo dużą firmę, podstawowy limit czasu kontroli może w 2006 r. wynosić nawet 8 tygodni. Musiałaby być to jednak firma zatrudniająca w 2005 r. lub 2004 r. co najmniej 250 pracowników oraz o rocznym obrocie przekraczającym 50 milionów euro lub sumie aktywów na koniec jednego z tych lat co najmniej 43 milionów euro.
Kontrole UKS poza limitem czasu kontroli
Ograniczeń czasu kontroli nie stosuje się w przypadkach, gdy odrębne przepisy przewidują możliwość przeprowadzenia kontroli w toku postępowania prowadzonego przez organ. Ten wyjątek wynika z art. 83 ust. 2 pkt 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Takim odrębnym przepisem jest art. 13 ust. 3 ustawy o kontroli skarbowej. Stanowi on, że organ kontroli działający na podstawie tej ustawy może w ramach prowadzonego postępowania kontrolnego przeprowadzić kontrolę podatkową. Jest to podstawa do wyłączenia postępowań kontrolerów UKS z ograniczeń zapisanych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Co więcej, nie stosuje się też do nich drugiego ważnego ograniczenia, czyli zakazu prowadzenia wobec przedsiębiorcy dwóch kontroli jednocześnie.
PRZYKŁAD
W 2006 r. UKS przeprowadził kontrolę w zakresie zwrotu podatku VAT jednoosobowej firmy Joanny K. Postępowanie trwało 2 tygodnie. W książce kontroli przedsiębiorcy widniała informacja, że wcześniej firma była kontrolowana przez urząd skarbowy przez 3 tygodnie. Pomimo kontroli UKS w 2006 r. firma może być kontrolowana przez tydzień, zakładając, że US nie wykrył rażącego naruszenia prawa i nie przeprowadzi ponownej kontroli poza limitem 4 tygodni.
Kontrole w zakresie zwrotu VAT poza limitem czasu kontroli
Do limitu 4 tygodni nie wchodzi czas kontroli dotyczącej zasadności zwrotu VAT przed dokonaniem tego zwrotu. Kontrola w tym zakresie może być też prowadzona równolegle do innych kontroli. W 2006 r. jeszcze jedna kontrola znalazła się poza limitem czasu kontroli. Do limitu 4 tygodni nie wlicza się czasu kontroli zasadności dokonania zwrotu podatku VAT na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.
Kontrole w innych sprawach z zakresu podatku VAT podlegają limitowi 4 tygodni. Ustawa o swobodzie o działalności gospodarczej przewiduje co prawda, że kontrola będąca realizacją przepisów prawa wspólnotowego w zakresie ochrony interesów finansowych Wspólnoty Europejskiej jest wyłączona z limitu 4 tygodni. Jednak pomimo że podatek VAT traktowany jest jako podstawa finansów Unii Europejskiej, wyjątek ten nie obejmuje kontroli w zakresie podatku VAT. Unia Europejska nie przyjęła wspólnych dla wszystkich krajów przepisów o kontroli w zakresie VAT.
PIP poza limitem czasu kontroli
Zdaniem inspektorów pracy zasady kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy określa nie tylko ustawa o PIP, ale i przepisy ratyfikowanej przez Polskę w 1995 r. Konwencji Nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy. Reguluje ona zasady inspekcji pracy w przemyśle i handlu. Konwencja ta stanowi, że inspektorzy pracy mogą prowadzić kontrolę przedsiębiorcy tak często, jak to jest konieczne dla zapewnienia skutecznego stosowania przepisów. Dlatego przedsiębiorcy w czasie kontroli prowadzonej przez inspektorów PIP dowiadują się, że z uwagi na Konwencję Nr 81 MOP ograniczenia czasu kontroli zapisane w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej PIP nie dotyczą.
• art. 82–83 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – Dz.U. Nr 173, poz. 1807; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127
• art. 13 ust. 3 ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej – j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708
Marta Pietrucha
konsultant biura rachunkowego w zakresie podatków