Jesteśmy zakładem budżetowym samorządowym. Realizujemy działalność statutową. Uważamy, że nie jest ona działalnością gospodarczą w pojęciu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Naszą siedzibą jest zamek wpisany do rejestru zabytków.
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych zwalnia takie obiekty z podatku od nieruchomości, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. W myśl ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie jesteśmy przedsiębiorcą, ponieważ nie jesteśmy osobą fizyczną ani osobą prawną, ani też jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej w ogóle nie obejmuje zakładu budżetowego, bowiem od momentu powołania zakładu do momentu likwidacji wszystkie czynności przebiegają zgodnie z ustawą o finansach publicznych.
Pomimo że należy zgodzić się z Czytelnikiem, iż zakład budżetowy nie jest przedsiębiorcą, to należące do niego nieruchomości podlegają regulacjom ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Części zamku wykorzystywane na potrzeby działalności gospodarczej będą zatem opodatkowane podatkiem od nieruchomości.
W sprawie opodatkowania podatkiem od nieruchomości budowli i budynków znajdujących się w posiadaniu zakładu budżetowego wypowiedziało się także Ministerstwo Finansów. W piśmie z 21 lutego 2001 r. (sygn. nr LK-1863/LP/01/AM/BM-611394) czytamy: Jeżeli zatem działalność prowadzona przez zakład budżetowy spełnia dyspozycję przepisu art. 2 ust. 1 ustawy – Prawo działalności gospodarczej, to jest to działalność gospodarcza. W tym przypadku posiadane przez zakład budowle, związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, natomiast budynki związane z działalnością gospodarczą powinny być opodatkowane według stawki przewidzianej w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Ministerstwo stanęło na stanowisku, że chociaż zakład budżetowy działa na podstawie przepisów ustawy o finansach publicznych i nie jest przedsiębiorcą, nie oznacza to, że zakład budżetowy nie prowadzi działalności gospodarczej. W opinii ministerstwa działalność gospodarcza może być również podejmowana i wykonywana przez podmioty niebędące przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy – Prawo działalności gospodarczej. Cytowana interpretacja odnosi się, co prawda, do starego stanu prawnego, ale z uwagi na to, że brzmienie regulacji dotyczącej swobody prowadzenia działalności gospodarczej nie zmieniło się, a sama definicja działalności zmieniła się w niewielkim stopniu, można przyjąć, iż ministerialna wykładnia nie zmieniła się także.
Czytelnik, dokonując interpretacji pojęć występujących w ustawie, powinien pamiętać o zasadzie autonomii prawa podatkowego. Wynika z niej możliwość dokonywania interpretacji pojęć ustawy podatkowej w oderwaniu od ich brzmienia w innych gałęziach prawa. W opisanej przez Czytelnika sytuacji zwolnienie będzie miało zastosowanie jedynie dla tej części zamku, w której nie jest prowadzona działalność gospodarcza. Za działalność tę należy uznać, zgodnie z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Części zamku wykorzystywane przez zakład na potrzeby tak rozumianej działalności gospodarczej nie będą zatem objęte zwolnieniem, o którym tu mowa.
Inne rozumowanie naraża zakład na spór z gminą. Warto także pamiętać, że Ordynacja podatkowa daje Czytelnikowi prawo do wystąpienia z pisemnym zapytaniem w tej sprawie w trybie art. 14a, co warto w opisanej sytuacji zarekomendować.
• art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 9, poz. 84; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 123, poz. 1291
Sławomir Biliński
prawnik