Czy wykupione ubezpieczenia osobowe dla członków zarządu często przebywających w delegacjach zagranicznych są kosztem dla spółki?
PROBLEM
Wydatki poniesione z tytułu zawarcia takiej umowy można zaliczyć do kosztów, jeżeli zostaną spełnione przez nią warunki określone w art. 16 ust. 1 pkt 59 updop.
UZASADNIENIE
Wydatki poniesione na członków zarządu nie podlegają ograniczeniu w możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych. Ograniczeniu takiemu podlegają wydatki poniesione na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji. Zarząd nie jest organem stanowiącym, więc ograniczenie to nie znajdzie zastosowania. Zatem wszelkie wydatki ponoszone na rzecz członków zarządu należy rozpatrywać – w przypadku gdy są zatrudnieni na umowę o pracę – tak jak koszty pracownicze (tak też interpretacja Urzędu Skarbowego w Pszczynie z 25 lipca 2005 r., sygn. US PB-3/423/02/05). W przypadku kontraktu menedżerskiego poniesione wydatki należy rozpatrywać w kontekście zawartych w nim postanowień. Należy także uwzględnić zasady ogólne – czyli cel poniesienia wydatku oraz brak jego wyłączenia z kosztów w art. 16 ust. 1 updop.
Nie sprecyzowali Państwo, jakiego dokładnie typu są to ubezpieczenia – czy od odpowiedzialności cywilnej. Z reguły są to: ubezpieczenie członków zarządu w podróży, ubezpieczenie medyczne, od następstw nieszczęśliwych wypadków. Składki z tytułu zawartych umów ubezpieczenia pracowników nie stanowią kosztu uzyskania przychodu – poza pewnymi wyjątkami (art. 16 ust. 1 pkt 59 updop). Koszty podatkowe stanowią jedynie składki opłacone przez pracodawcę na podstawie umów ubezpieczenia dotyczących ryzyka grup 1, 3 i 5 działu I oraz grup 1 i 2 działu II, wymienionych w załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Są to:
• ubezpieczenia na życie,
• ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z funduszem inwestycyjnym,
• ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeśli są uzupełnieniem tych ubezpieczeń, a także
• ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy, i choroby zawodowej oraz ubezpieczenia choroby.
Ubezpieczenia takie powinny spełnić łącznie następujące warunki:
– uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca,
– umowa ubezpieczenia w okresie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza:
a) wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy,
b) możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy,
c) wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
Tak więc jeżeli zawarte umowy ubezpieczenia spełniają powyższe przesłanki, to mogą je Państwo zaliczyć do kosztów podatkowych. W praktyce spółki najczęściej opłacają członkom zarządu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej oraz od następstw nieszczęśliwych wypadków. Ubezpieczenia te nie mieszczą się wśród ubezpieczeń, które można zaliczyć do kosztów podatkowych. W przypadku ubezpieczeń od odpowiedzialności cywilnej warto dodać, że są one związane z odpowiedzialnością, jaką ponoszą członkowie zarządu. Charakter tej odpowiedzialności jest wyłącznie osobisty. W związku z tym poniesiony wydatek nie spełni podstawowego warunku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu – poniesienia w celu uzyskania przychodów – i już z tego tytułu nie będzie podlegał zaliczeniu do kosztów podatkowych.
Warto również podkreślić, że pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek z tytułu ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków pracowników wyjeżdżających w zagraniczną delegację. Tym bardziej nie ma takiego obowiązku spółka, w której członkowie zarządu pełnią swoje funkcje na podstawie kontraktów menedżerskich.
Również w interpretacji z 16 września 2004 r. (nr RO/436/196/2004) Świętokrzyski Urząd Skarbowy podkreślił, że:
Jeżeli pracodawca podejmie decyzję o ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych wypadków pracowników wyjeżdżających w delegację, to równowartość zapłaconych składek na to ubezpieczenie będzie przychodem pracownika podlegającym opodatkowaniu, a pracodawca nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów opłaconej składki, chyba że ubezpieczenie to będzie spełniało kryteria określone w art. 16 ust. 1 pkt 59 updop.
PRZYKŁAD
Członek zarządu odbył podróż służbową do Paryża. Spółka poniosła następujące koszty:
– ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (niespełniające warunków określonych w art. 16 ust. 1 pkt 59 updop),
– bilety lotnicze,
– dieta,
– koszt hotelu,
– udokumentowane wydatki – taksówki,
– koszty opieki medycznej (w zakresie internistycznym).
Z wyjątkiem ubezpieczenia spółka wszystkie wydatki będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.
• art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 183, poz. 1353
Marta Balcer
ekspert podatkowy w dużej spółce akcyjnej