Na początku października 2006 r. miałam w firmie kontrolę z urzędu skarbowego, w wyniku której musiałam spłacić 60 000 zł wraz z odsetkami. Uporałam się już z kwotą główną, ale muszę zapłacić koszty egzekucyjne, które urząd naliczył na ok. 3000 zł. Czy można umorzyć te koszty i na podstawie jakich przepisów?
Jak uzasadnić wniosek?
ODPOWIEDŹ
ODPOWIEDŹ
W takim wypadku trzeba złożyć wniosek o umorzenie kosztów egzekucji.
Wyjaśnienie
Zgodnie z art. 64e § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organ egzekucyjny może umorzyć w całości lub w części przypadające na jego rzecz koszty egzekucyjne. Koszty mogą być umorzone w wyliczonych w ustawie wypadkach, a mianowicie: jeżeli stwierdzono nieściągalność dochodzonego obowiązku lub gdy zobowiązany wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów bez znacznego uszczerbku dla swojej sytuacji finansowej, za umorzeniem przemawia ważny interes publiczny, wreszcie ściągnięcie tylko kosztów egzekucyjnych spowodowałoby niewspółmierne wydatki. Ponadto koszty powstałe w egzekucji należności pieniężnych mogą być umorzone, jeżeli obciążenie wierzyciela obowiązkiem ich uiszczenia byłoby gospodarczo nieuzasadnione. Naturalnie we wniosku trzeba wskazać te wszystkie okoliczności. W przypadku częściowego umorzenia umarza się przede wszystkim opłaty za czynności egzekucyjne. Jak mówi prawo – fiskus z urzędu umarza koszty z tytułu opłat, jeżeli nie mogą one być ściągnięte od zobowiązanego i powstały w postępowaniu wszczętym i prowadzonym zgodnie z prawem – na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez organ wykonujący. Na postanowienie w sprawie umorzenia kosztów egzekucyjnych służy zażalenie zobowiązanemu i wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym, które wnosi się do właściwej miejscowo izby skarbowej (gdy organem jest naczelnik urzędu skarbowego).
Nieco problemów może przysporzyć charakter zaległości, od którego zależy właściwość organu prowadzącego egzekucję. Z listu nie wynika bowiem, o jaką należność chodzi, a ma to istotne znaczenie (np. przy podatkach lokalnych może to być gmina, a od jej decyzji odwołujemy się do SKO). Pozostaje nam zatem domniemywać, iż chodzi o zwykły podatek (dochodowy, od czynności cywilnoprawnych albo VAT). Prawo ustanawia tu domniemanie na rzecz naczelnika urzędu skarbowego. Zgodnie z art. 19 ustawy, co do zasady, naczelnik jest organem uprawnionym do stosowania wszystkich środków w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych. Umorzenie kosztów nie jest jednak obowiązkiem urzędnika i powinno być przedmiotem odrębnego postępowania. W wyroku NSA w Gdańsku z 17 maja 2000 r. (sygn. akt I SA/Gd 2722/98, POP z 2001 r. nr 6, poz. 200) czytamy: organ egzekucyjny, podejmując decyzję uznaniową w przedmiocie umorzenia kosztów egzekucyjnych, winien uprzednio ustalić, czy zobowiązany wykazał, iż nie jest w stanie ponieść tych kosztów bez znacznego uszczerbku dla sytuacji finansowej lub czy za umorzeniem przemawiają szczególne okoliczności gospodarcze, lub czy ściągnięcie tylko kosztów egzekucyjnych spowodowałoby niewspółmierne wydatki egzekucyjne. Wniosek należy zatem sporządzić z należytą starannością – podać jedną ze wskazanych podstaw i wyłożyć racje, które uzasadniają skorzystanie z dobrodziejstwa umorzenia. Na przykład można powołać się na ważny interes publiczny, jeśli firma ma zamiar realizować zamówienie publiczne, a koszty egzekucyjne są tylko niepotrzebnym ciężarem, utrudniającym udział w przetargu.
Trzeba przy tym działać szybko – może się okazać, że egzekucja jest dalej prowadzona. Postępowanie egzekucyjne co do kosztów może bowiem być wszczęte nawet bez uprzedniego doręczenia upomnienia.
Podstawa prawna:
• art. 64e–64f oraz art. 66 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.),
• § 13 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. nr 137, poz. 1547 z późn. zm.).
Krzysztof Grodzicki