W październiku 2006 r. nabyłem w drodze spadku akcje. Po zapłaceniu podatku od spadków i darowizn sprzedałem je. Czy uzyskany w ten sposób przychód jest opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
RADA
Dochód uzyskany ze zbycia akcji otrzymanych w drodze spadku jest wolny od podatku dochodowego jedynie w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn.
UZASADNIENIE
Przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw majątkowych z tytułu m.in. spadku.
Nabywając akcje w drodze spadku, zapłacił Pan podatek od spadków i darowizn (ich wartość przekraczała kwotę wolną). Przy sprzedaży tych akcji powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie ma podwójnego opodatkowania tego samego dochodu, ponieważ są dwa różne sposoby uzyskania przychodu: pierwszy – w drodze spadku, drugi – w drodze sprzedaży.
Powyższa wykładnia zaprezentowana jest również w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. III SA 2017/99) z 10 kwietnia 2000 r.:
Wbrew twierdzeniom skarżącej dochód uzyskany ze sprzedaży akcji nie podlega wyłączeniu od podatku dochodowego na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy, bowiem unormowanie to dotyczy przychodu innego rodzaju, a mianowicie przychodu uzyskanego w drodze spadku lub wykonania umowy darowizny. Nie zachodzi zatem zarzucane przez skarżących podwójne opodatkowanie, o którym można by mówić jedynie wówczas, gdyby kwota z jednego źródła przychodu była opodatkowana dwa razy, dwoma różnymi podatkami.
Źródłami przychodów są m.in. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w art. 10 pkt 8 lit. a)–c) updof. Przychodami z kapitałów pieniężnych są należne (nawet jeśli nie zostały faktycznie otrzymane) przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych. Podatek dochodowy od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych wynosi 19% uzyskanego dochodu. Dochodem jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów. W prezentowanej sytuacji koszt nabycia akcji wynosi 0 zł, chyba że został uiszczony podatek od spadków i darowizn.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Jeżeli akcje zostały nabyte w drodze spadku, ich wartość nie jest kosztem uzyskania przychodu przy ich sprzedaży. Kosztem uzyskania przychodu jest w tym przypadku jedynie kwota zapłaconego podatku od spadków i darowizn.
Jeżeli nabycie akcji następuje w drodze spadku, to nie występuje cena ich nabycia, ponieważ spadkobierca nie ponosi wydatku na ich zakup. Wolny od podatku dochodowego jest dochód uzyskany ze zbycia akcji (udziałów) otrzymanych w drodze spadku albo darowizny – w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn (art. 21 ust. 1 pkt 105 updof).
Jeżeli wartość nabytych akcji przekracza kwoty wolne określone w ustawie o podatku od spadków i darowizn dla poszczególnych grup podatkowych i został zapłacony podatek od spadków i darowizn, to jego wysokość pomniejszy przychód ze sprzedaży akcji.
Interpretację taką podzielają organy podatkowe. Przykładem jest postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie (nr PUS.I/415/5/06) z 26 maja 2006 r.:
(…) w świetle wyżej przytoczonych przepisów wolny od podatku dochodowego będzie jedynie dochód uzyskany przez Panią w 2004 r. ze zbycia akcji (udziałów) otrzymanych w drodze spadku albo darowizny, w części odpowiadającej kwocie zapłaconego przez Panią podatku od spadków i darowizn. Natomiast pozostała część uzyskanego w 2004 r. dochodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, ustalona zgodnie z cytowanymi wyżej przepisami, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach wyżej opisanych.
Przykład
Podatnik, zaliczony do I grupy podatkowej, nabył spadek, w skład którego weszły następujące rzeczy i prawa majątkowe:
• nieruchomości i ruchomości o łącznej wartości 100 000 zł,
• akcje o łącznej wartości 20 000 zł.
Wartość spadku wynosi 120 000 zł.
Obliczenie podatku od spadków i darowizn:
120 000 zł – 9637 zł (kwota wolna) = 110 363 zł,
110 363 zł – 20 556 zł = 89 807 zł,
89 807 zł × 7% = 6286,49 zł,
6286,49 zł + 822,20 zł = 7108,69 (po zaokrągleniu do pełnych złotych) = 7109 zł.
Akcje stanowiły 20% wartości całej schedy spadkowej, dlatego ich udział w zapłaconym podatku wynosi 1421,80 zł (7109 zł × 20% = 1421,80 zł).
Akcje zostały sprzedane za 30 000 zł.
Obliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych:
30 000 zł – 1421,80 zł = 28 578,20 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych) = 28 578 zł,
28 578 zł × 19% = 5429,82 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych) = 5430 zł.
• art. 9 pkt 1, art. 10 ust. 1 pkt 7, art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a), art. 30b ust. 2 pkt 1–3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 183, poz. 1354
• art. 1 ust. 1 pkt 1, art. 9 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn – j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 116, poz. 1205; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 143, poz. 1199
• art. 63 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa – j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1031
Leszek Syguła
ekspert w zakresie podatków dochodowych,
prawnik, doktorant Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu