Jak zaksięgować wpłacony udział na założenie spółki komandytowej? Czy koszty założenia tej spółki - wpis do KRS, opłaty sądowe i notarialne - są kosztem uzyskania dla spółki z o.o., która jest udziałowcem w spółce komandytowej?
RADA
Przychody i koszty z tytułu udziału w spółce komandytowej, ustalone proporcjonalnie do posiadanego udziału, dolicza się do przychodów i kosztów działalności spółki z o.o. Wydatki na wkład mogą zostać bezpośrednio zaliczone w koszty uzyskania przychodu spółki z o.o. Wydatki poniesione przy założeniu spółki staną się kosztami w wysokości odpowiadającej udziałowi w zyskach i stratach spółki komandytowej.
UZASADNIENIE
Spółka komandytowa wyróżnia się spośród innych spółek nieposiadających osobowości prawnej tym, że przynajmniej jeden ze wspólników (komplementariusz) odpowiada wobec wierzycieli za zobowiązania spółki bez ograniczenia. Odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Udział w zysku i stracie spółki komandytowej
Każdy komplementariusz - bez względu na rodzaj i wartość swojego wkładu - ma prawo do równego udziału w zysku spółki komandytowej i w takim samym stopniu uczestniczy w jej stratach. Umowa spółki może jednak odmiennie uregulować zasady uczestnictwa wspólników zarówno w zyskach spółki, jak i w jej stratach.
Komandytariusz w zysku spółki uczestniczy proporcjonalnie do jego rzeczywiście wniesionego wkładu do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli umowa spółki nie określa zasad uczestnictwa komandytariusza w stratach, wówczas komandytariusz uczestniczy w stracie tylko do wartości umówionego wkładu.
Przychody i koszty spółki komandytowej
Spółka komandytowa, jako osobowa spółka handlowa, ma ustawowy obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, ale ponieważ nie posiada osobowości prawnej, nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Podatnikami tego podatku są osoby prawne i spółki kapitałowe w organizacji, jak również jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek: cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych.
Spółka komandytowa nie podlega również opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż podatnikami tego podatku są osoby fizyczne.
UWAGA !
Wspólnik spółki komandytowej samodzielnie opodatkowuje swoje dochody uzyskane w tej spółce. Tym samym wyklucza to podwójne opodatkowanie dochodów: raz na poziomie spółki, drugi raz jej wspólników, jak to ma miejsce w przypadku spółek kapitałowych.
W sytuacji, gdy wspólnik spółki komandytowej jest osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w spółce komandytowej ustala się proporcjonalnie do posiadanego udziału. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że udziały wspólników w przychodach są równe. Zasady te stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.
Wynikające z ksiąg rachunkowych spółki komandytowej przychody i koszty, określone w myśl przepisów ustawy o rachunkowości, zasadniczo różnią się od przychodów i kosztów ustalonych dla celów podatkowych. Spowodowane jest to ograniczeniami w możliwości zaliczenia niektórych wydatków w koszty podatkowe, jak również ewentualnymi przychodami naliczanymi jedynie w myśl ustawy o podatku dochodowym (np. nieodpłatne świadczenia).
Dlatego przychody i koszty podatkowe należy ustalić odrębnie dla każdego wspólnika. Mogą wystąpić sytuacje, kiedy dla jednego ze wspólników wydatek będzie kosztem uzyskania przychodów, dla drugiego - nie. Analogicznie może być po stronie przychodów. Przykładem jest chociażby nieodpłatne użyczenie samochodu spółce przez jednego ze wspólników. Wprawdzie dla niego nie powstanie z tego tytułu ani przychód, ani koszt, jednak dla pozostałych wspólników będzie to nieodpłatne świadczenie doliczane do ich przychodów podatkowych. Potwierdza to Ministerstwo Finansów w interpretacji z 4 kwietnia 2002 r. (nr PB 4/AK-031-23/02), gdzie czytamy:
(...) jeżeli wspólnik spółki osobowej wykonuje świadczenie na rzecz tej spółki, to z podatkowego punktu widzenia jest to świadczenie"dla siebie samego" w takim zakresie, w jakim"przychody i koszty spółki osobowej"stanowią jego przychody i jego koszty. Jeżeli więc takie świadczenia są odpłatne, to u takiego wspólnika przychody równe są jego kosztom, jeżeli zaś wspomniane świadczenia są nieodpłatne, u tego wspólnika nie wystąpi ani przychód, ani koszt. Jednocześnie, w takim przypadku, nie będzie można mówić o uzyskaniu ani przez spółkę osobową, ani przez tego wspólnika przychodu"z tytułu otrzymanych nieodpłatnych świadczeń", bowiem spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego, a wspólnik - w sensie podatkowym -"świadczył samemu sobie". Nie wyklucza to faktu, że tego rodzaju świadczenie może stanowić przychód pozostałych wspólników takiej spółki.
Gdy jeden ze wspólników udzieli spółce oprocentowanej pożyczki, wypłacone przez spółkę odsetki nie będą stanowić dla niego kosztów uzyskania przychodów, podczas gdy pozostali wspólnicy pomniejszą swój przychód o przypadającą na nich wartość odsetek.
PRZYKŁAD
Umowa spółki komandytowej stanowi, iż wspólnik A ma 70% udziału w zyskach i stratach, a wspólnik B - 30%. Wspólnik A jest osobą prawną, wspólnik B - osobą fizyczną.
Wspólnik A nieodpłatnie użycza maszyny produkcyjnej. Wartość rynkowa wynajmu maszyny za okres rozliczeniowy wynosi 1000 zł. W spółce zatrudniony jest małżonek wspólnika B, którego wynagrodzenie w okresie rozliczeniowym wyniosło 500 zł. Wartość wynagrodzenia małżonka nie stanowi dla Wspólnika B kosztu uzyskania przychodu zgonie z art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W okresie rozliczeniowym spółka komandytowa osiągnęła:
przychody rachunkowe - 100 000 zł,
koszty rachunkowe - 80 000 zł.
Rozliczenie dla celów podatku dochodowego u poszczególnych wspólników przedstawia się następująco:
Wspólnik A:
Przychody: 100 000 zł × 70% = 70 000 zł
Koszty: 80 000 zł × 70% = 56 000 zł
Wspólnik B:
Przychody: 100 000 zł × 30% + 1000 zł × 30% = 30 300 zł
Koszty: (80 000 zł - 500 zł) × 30% = 23 850 zł
Wartość przychodów i kosztów podatkowych powinna wynikać z prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych. Zasadniczo każdy ze wspólników powinien otrzymać tę informację od spółki komandytowej, a jeżeli księgi prowadzone są przez biuro rachunkowe, to od tego podmiotu.
Konsekwencje posiadania udziałów w spółce komandytowej
W przeciwieństwie do nabycia udziałów w spółce kapitałowej, w spółce osobowej nabywa się prawa i obowiązki z tytułu udziału w spółce. Dlatego nie ma tutaj zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazujący, że wydatki na nabycie udziałów są kosztem uzyskania przychodu w momencie ich sprzedaży.
Wydatki na wkład do spółki komandytowej należy traktować jako koszt na stworzenie nowego źródła przychodów. Oznacza to, że mogą być zaliczone w koszty uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia. Zwrot wkładów będzie przychodem opodatkowanym według zasad ogólnych.
Takie rozliczenie jest możliwe tylko dla wspólnika będącego osobą prawną. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych odmiennie reguluje te kwestie. Zwrot wniesionych wkładów korzysta ze zwolnienia w podatku, dlatego ich wniesienie nie może być kosztem.
- art. 51 § 1, art. 103, art. 123 § 1 i 3 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 133, poz. 935
- art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
- art. 1, art. 5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 183, poz. 1353
- art. 1, art. 21 ust. 1 pkt 50, art. 23 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 183, poz. 1354
Wioletta Roman
doradca podatkowy