Firma produkuje opony do motorowerów i do rowerów wyczynowych. W umowie, którą zawarliśmy z naszym kontrahentem, jest zapis, że na poczet dostawy ma on przekazać zaliczkę na 40% zamówienia. Kontrahent wywiązał się z umowy. Otrzymaliśmy zaliczkę, ale w formie czeku.
Czek oczywiście zrealizowaliśmy w banku. Niemniej jednak mamy teraz problem z rozliczeniem tej zaliczki. To pierwsza taka sytuacja w naszej firmie, że zaliczka znajduje pokrycie w czeku. Kiedy w takim razie powstaje obowiązek podatkowy? Przepisy stanowią, że w momencie wpływu zaliczki, ale ta jest w formie czeku. Fizycznie pieniądze nie znalazły się w naszym posiadaniu w tym samym terminie co otrzymany czek.
RADA
Obowiązek podatkowy w przypadku zaliczki otrzymywanej w formie czeku nie powstaje z chwilą jego otrzymania, ale z chwilą jego realizacji.
UZASADNIENIE
Obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą wydania towaru bądź wykonania usługi. Jeśli nie nastąpiła żadna z tych czynności, czyli nie doszło do dostawy ani nie wykonano usługi, ale sprzedawca otrzymał jakąś część należności na poczet tych czynności, wówczas obowiązek powstanie w momencie otrzymania tej przedpłaty. Nie ma znaczenia, w jakiej wysokości jest ta zaliczka. To może być nawet symboliczna kwota.
W tym przypadku było to 40% wartości całego zamówienia. To dość duża kwota. Problem polega również na tym, że kwota ta nie wpłynęła w tej wysokości na jego konto. Otrzymał on natomiast czek.
ZAPAMIĘTAJ!
Odstępstwem od zasady, że obowiązek podatkowy w VAT powstaje w momencie wydania towaru bądź wykonania usługi, jest otrzymanie zaliczki na poczet przyszłej dostawy. Przedpłata czy też rata powodują, że pomimo tego, że dostawy nie było, ale wpłynęła zaliczka, obowiązek podatkowy powstaje w momencie jej wpływu.
Otrzymanie czeku na poczet zaliczki nie jest równoznaczne z chwilą otrzymania zaliczki i powstania obowiązku podatkowego w VAT.
Zgłaszający problem nie wspomina jednak, czy jest to czek gotówkowy, czy rozrachunkowy. Nie podaje również informacji, kiedy otrzymał czek, a kiedy podjął na jego podstawie pieniądze. Zatem odpowiedź może zawierać jedynie założenia ogólne. Natomiast szczegółowe rozliczenie tej zaliczki w VAT zaprezentujemy na przykładzie.
Rozróżniamy bowiem dwa rodzaje czeków. Czek gotówkowy jest dyspozycją wystawcy czeku do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku.
Czek rozrachunkowy jest dyspozycją wystawcy czeku do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku.
Z pytania można się domyślać, że jest to czek gotówkowy, ponieważ spółka na podstawie tego czeku podjęła pieniądze w banku.
Niemniej jednak te dwa rodzaje czeków są jedynie dyspozycją wystawcy i w dacie ich wystawienia nie następuje obciążenie rachunku wystawcy ani wypłata czy uznanie rachunku otrzymującego czek. Wypłata następuje dopiero z chwilą realizacji czeku, pod warunkiem że na rachunku wystawcy czeku znajdują się odpowiednie fundusze na jego pokrycie.
Przykład
10 listopada Spółka ABC podpisała umowę na dostawę 50 czajników elektrycznych do sklepu, który handlował sprzętem AGD. Dostawa miała zostać zrealizowana 15 stycznia 2007 r. Jednocześnie 23 grudnia Spółka ABC otrzymała czek gotówkowy, który opiewał na kwotę 800 zł, co stanowiło zaliczkę w wysokości 20% całego zamówienia.
Ponieważ Spółka ABC wypłaciła pieniądze z czeku 2 stycznia 2007 r., obowiązek podatkowy powstał w tym właśnie dniu. Zatem rozliczenia zaliczki Spółka ABC dokona w deklaracji za styczeń 2007 r., którą złoży do 25 lutego. Ponieważ 25 lutego wypada w dniu wolnym od pracy, jest to bowiem niedziela, deklarację będzie mogła złożyć 26 lutego.
Podobnie by było w przypadku czeku rozrachunkowego, ale tutaj liczyłaby się data wpływu należności na konto Spółki ABC.
Przedstawione stanowisko potwierdzają również organy podatkowe. W piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie z 25 września 2006 r. nr PP-3/4407/93/06 czytamy, iż: „zgodnie z definicjami czeku stanowią one dyspozycję wystawcy do obciążenia rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi lub osobie wskazanej na czeku (czek gotówkowy), lub uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku (czek rozrachunkowy). W związku z tym Spółka otrzymuje środki pieniężne, na które opiewa czek, i może nimi dysponować dopiero w momencie, gdy czek zostanie zrealizowany, tj. w przypadku czeku gotówkowego - w dniu wypłaty pieniędzy przez bank, w przypadku czeku rozrachunkowego - w dniu uznania rachunku Spółki kwotą czeku. Przy czym realizacja czeku jest możliwa jedynie w sytuacji, gdy na rachunku wystawcy czeku znajdują się odpowiednie fundusze na jego pokrycie, nie jest to tzw. czek bez pokrycia. Zatem dopiero w momencie, gdy Spółka otrzyma środki pieniężne lub jej rachunek zostanie uznany kwotą czekową, można uznać, iż powstaje obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania zaliczki, o którym mowa w art. 19 ust. 11 ustawy o VAT”.
Podstawa prawna:
- art. 19 ust. 1 i ust. 11 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
Ewa Michalak
ekspert w zakresie VAT