Jaka stawka podatku stosowana jest przy przewozach morskich między krajami Wspólnoty? Czy można przy nich zastosować obniżoną stawkę 0%, powołując się na art. 83 ustawy o podatku od towarów i usług?
Usługi przewozu morskiego mogą korzystać ze stawki 0% tylko wówczas, gdy ich przedmiotem jest transport osób (od 19 października 2004 r. stawka ta obowiązuje całość świadczonej przez polskiego podatnika usługi). W przypadku transportu towarów usługi przewozu morskiego nie stanowią usług transportu międzynarodowego, a w konsekwencji nie może mieć zastosowanie stawka 0%. Obowiązuje w tym przypadku stawka właściwa dla tych usług w państwie, które uważa się za miejsce świadczenia tych usług (w przypadku gdy jest to Polska – 22%).
Usługi transportu międzynarodowego korzystają ze stawki 0% (art. 83 ust. 1 pkt 23 ustawy o podatku od towarów i usług). Pojęcie usług transportu międzynarodowego definiują przepisy art. 83 ust. 3 ustawy, z których wynika, że tylko w przypadku przewozu osób usługa transportu morskiego między Polską a jednym z państw członkowskich uważana jest za transport międzynarodowy. W przypadku morskiego transportu towarowego usługami transportu międzynarodowego są tylko te, które odbywają się na trasach Polska – państwo spoza Wspólnoty.
Wiąże się to ze szczególnymi zasadami opodatkowania wewnątrzwspólnotowych usług transportu towarowego, które zostały określone w art. 28 ustawy. Przepisy te wprowadzają uproszczenie polegające na tym, iż w przypadku transportu towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich, miejscem świadczenia usługi jest to, gdzie transport towarów się rozpoczyna.
Przykład
Podatnik świadczy usługę transportu towarów między Polską a Francją (i z powrotem). Oznacza to, że:
– usługa na trasie Polska – Francja opodatkowana jest w Polsce,
– usługa na trasie Francja – Polska opodatkowana jest we Francji.
Jednocześnie przepisy przewidują możliwość podania przez nabywcę usługi swojego numeru VAT w celu zmiany miejsca świadczenia. Podanie takiego numeru powoduje, że miejscem świadczenia jest państwo członkowskie, które wydało nabywcy ten numer (art. 28 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług).
Odnośnie do właściwej stawki podatku należy wyjaśnić, że będzie to stawka właściwa w państwie, które uznaje się za państwo świadczenia usługi. W przypadku gdy państwem tym jest Polska (w przykładzie, gdy transport odbywa się na trasie Polska – Francja, a kontrahent nie podał swojego numeru w celu zmiany miejsca świadczenia usługi), będzie to stawka właściwa dla usług towarowego transportu morskiego, a więc 22%.
Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku morskiego przewozu osób między Polską a państwem członkowskim (i z powrotem). Do usług tych nie mają zastosowania omawiane przepisy regulujące zasady opodatkowania wewnątrzwspólnotowego transportu, gdyż mają one zastosowanie jedynie do transportu towarów.
Przed 19 października 2004 r. miejsce świadczenia tych usług było ustalane na zasadzie ogólnej, obowiązującej przy świadczeniu usług transportowych, a więc miejscem tym było to, gdzie odbywał się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Oznaczało to, że transport ten w przeważającej części (gdy odbywał się na wodach międzynarodowych) nie podlegał opodatkowaniu w żadnym państwie. W części świadczonej na terytorium Polski (na polskich wodach terytorialnych) usługa ta, jako usługa transportu międzynarodowego, korzystała ze stawki 0%. Natomiast w części świadczonej w innych państwach (na ich wodach terytorialnych) usługa ta była opodatkowana na zasadach obowiązujących w tych państwach.
19 października 2004 r. stan prawny w tej kwestii uległ zmianie. Z tym dniem weszło bowiem w życie rozporządzenie Ministra Finansów z 11 października 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, na mocy którego do przepisów rozporządzenia wykonawczego dodano, między innymi, § 4b. Przepis ten stanowi, iż w przypadku świadczenia usług transportu międzynarodowego środkami transportu morskiego lub lotniczego – miejscem świadczenia tych usług jest terytorium kraju.
Oznacza to, że obecnie cała usługa transportu międzynarodowego opodatkowana jest w Polsce stawką 0%. W znaczący sposób ułatwi to życie podatnikom świadczącym takie usługi, którzy mogą obecnie bez obawy na wystawianych przez siebie fakturach wskazywać całą świadczoną przez siebie usługę (a nie tylko jej część wykonywaną na terytorium Polski). Jednocześnie opodatkowanie tych usług w Polsce nie wyklucza ich opodatkowania w innych państwach członkowskich. Decydujące znaczenie w tej kwestii będą miały przepisy tych właśnie państw (w szczególności państwa zakończenia lub rozpoczęcia usługi transportu).
• art. 27 ust. 2 pkt 2, art. 28 ust. 1–3, art. 83 ust. 1 pkt 23 i art. 83 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535
• § 4b rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 97, poz. 970; ost.zm. Dz.U. Nr 224, poz. 2277
Tomasz Krywan
konsultant podatkowy