rada
Dostawca towaru, uwzględniając większy rabat, zmniejsza tym samym kwotę do zapłaty za sprzedany towar. Rozliczenie poniesionej opłaty nie powinno się odbywać kosztem zwiększonego rabatu. Są to dwie odrębne transakcje, które powinny znaleźć odzwierciedlenie w księgach.
uzasadnienie
Sytuacje, gdy sprzedawcy zmniejszają wartość sprzedawanych towarów, produktów, zdarzają się dosyć często. Ze względu na silną konkurencję jednostki zmuszone są do walki o klienta. Próbują przyciągnąć go do siebie poprzez udzielanie rabatów, a tym samym uatrakcyjnienie swojej oferty. Rabat związany jest z konkretnymi zachowaniami konsumenckimi, np. stała współpraca między firmami, przekroczenie określonego obrotu, zakupienie konkretnej partii towaru. Dlatego opłaty wjazdowej nie powinno się łączyć z udzielonym rabatem.
Udzielanie wszelkiego rodzaju rabatów ma na celu realizację ściśle określonych celów przyjętych przez przedsiębiorstwo, dlatego może przybierać różne formy.
Rabat może być udzielony m.in. jako:
- rabat cenowy (bonifikata, opust, skonto) - zmniejszenie wartości towaru na fakturze,
- rabat towarowy (naturalny) - do kupionego towaru dostarczona zostaje dodatkowo, bezpłatnie pewna ilość tego samego rodzaju towaru tytułem premii,
- sprzedaż premiowa - do kupionego konkretnego towaru dodatkowo dodawany jest bezpłatnie inny towar o określonej wartości, określona usługa lub pakiet usług.
Rabat z punktu widzenia sprzedawcy
Rabat cenowy należy rozpatrywać z punktu widzenia ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z zapisami tej ustawy zmniejsza on obrót stanowiący podstawę opodatkowania, co oznacza zmniejszenie wartości sprzedaży.
Rabat towarowy w ocenie organów skarbowych bywa rozumiany jako forma darowizny, a co za tym idzie - nie obniża obrotu, lecz stanowi podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług. W takim przypadku należy wystawić fakturę wewnętrzną.
Jednak obecnie coraz częściej organy skarbowe zmieniają podejście do tego tematu, uznając rabat towarowy za rabat w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niestety, nie jest to jeszcze powszechne stanowisko organów skarbowych, dlatego warto zwrócić się o interpretację do właściwego urzędu skarbowego.
W praktyce podatnicy wolą uniknąć sporów z organami skarbowymi, dlatego niejednokrotnie dokonują sprzedaży za symboliczną złotówkę lub po innej promocyjnej cenie.
Bywają także sytuacje, że aby nie było mowy o nieodpłatnym świadczeniu, produkty są sprzedawane w zestawie, np. dwa produkty wchodzą w skład jednego. W takim przypadku klient płaci za zestaw, czyli za dwa produkty w cenie jednego, a podstawą opodatkowania jest wartość netto sprzedaży zestawu.
Podobnie wygląda sytuacja ze sprzedażą premiową, tyle że w odróżnieniu od rabatu towarowego dodatkowo wydany jest inny towar o określonej wartości lub określone usługi.
Uwaga! Jeśli przekazanie dodatkowego towaru uznane jest za prezent, to należy pamiętać o tym, że przekazanie klientom prezentów o wartości przekraczającej 5 zł należy opodatkować podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak jednostka chce skorzystać z wyłączenia z opodatkowania prezentów o wartości od 5,01 zł do 100 zł, powinna prowadzić ewidencję osób obdarowanych.
W przypadku stosowania rabatu towarowego wartość przekazanych gratisów wykazuje się na koncie „Koszt własny sprzedaży”. Podobnie ewidencja będzie wyglądała w przypadku sprzedaży premiowej. Jednak można się spotkać z poglądem, że przy sprzedaży premiowej koszt związany z wydaniem gratisu wykazuje się na koncie „Zużycie materiałów”. Obie formy ewidencji są prawidłowe.
Przykład 1
Spółka Alfa dokonała sprzedaży towarów na rzecz spółki Beta. Wartość towaru została obniżona o udzielony rabat.
Ewidencja u sprzedawcy towarów (spółki Alfa)
1. Wydanie nabywcy Beta 2 sztuk towaru D. Koszt własny sprzedanych towarów wynosi 10 000 zł:
Wn „Koszt własny sprzedanych towarów” 10 000
Ma „Towary” 10 000
2. Faktura za sprzedaż 2 sztuk towaru D. Łączna wartość sprzedaży po udzielonym rabacie cenowym w wysokości 500 zł wynosi 19 520 zł:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 19 520
Ma „Sprzedaż towarów” 16 000
Ma „VAT należny” 3 520
3. Wydanie nabywcy Beta 6 sztuk towaru A, z tego sprzedano 5 sztuk towaru A, a 1 sztukę towaru A przekazano gratis. Koszt własny wydanych towarów - 50 000 zł:
Wn „Koszt własny sprzedanych towarów” 50 000
Ma „Towary” 50 000
4. Faktura za sprzedaż 5 sztuk towaru A i 1 sztuki przekazanej gratis. Łączna wartość - 73 200 zł. Ewidencja z zastosowaniem interpretacji uznającej rabat towarowy w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, a więc zmniejszającej obrót. Według takiego podejścia nabywca otrzymuje większą ilość towaru za mniejszą cenę.
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 73 200
Ma „Sprzedaż towarów” 60 000
Ma „VAT należny” 13 200
5. Wydanie nabywcy Beta 2 sztuk towaru B i 1 sztuki towaru C, z tego sprzedano 2 sztuki towaru B, a 1 sztukę towaru C przekazano gratis. Koszt własny sprzedanych towarów - 31 000 zł. Ewidencja z zastosowaniem interpretacji uznającej rabat towarowy za darowiznę.
a) wartość sprzedanych 2 sztuk towaru B
Wn „Koszt własny sprzedanych towarów” 30 000
Ma „Towary” 30 000
b) przekwalifikowanie towarów przeznaczonych do wydania jako gratis
Wn „Materiały” 1 000
Ma „Towary” 1 000
c) wydanie towaru C w formie gratisu, przekwalifikowanego do materiałów
Wn „Koszty według rodzajów” 1 000
- w analityce „Zużycie materiałów”
Ma „Materiały” 1 000
d) faktura wewnętrzna dotycząca przekazanego towaru C
Wn „Koszty według rodzajów” 220
- w analityce „Podatki i opłaty”
Ma „VAT należny” 220
6. Przeniesienie kosztów rodzajowych w układ funkcjonalny (dotyczy pkt 5):
Wn „Koszty sprzedaży” 1 220
Ma „Rozliczenie kosztów” 1 220
7. Faktura za sprzedaż 2 sztuk towaru B i 1sztuki towaru C. Łączna wartość - 48 800 zł:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 48 800
Ma „Sprzedaż towarów” 40 000
Ma „VAT należny” 8 800
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Rabat z punktu widzenia nabywcy
W przypadku uzyskania rabatu nabywca towaru otrzymuje fakturę na wartość pomniejszoną o kwotę udzielonego rabatu. Zatem wartość netto faktury pomniejszona o otrzymany rabat będzie zaliczona do kosztów nabywcy towarów.
W razie otrzymania dodatkowych materiałów w postaci gratisów, jeśli w przyszłości będą przeznaczone do zużycia na własne potrzeby, a produkty gotowe będą zdatne do sprzedaży lub będą to towary nabyte w celu odprzedaży - powyższe gratisy należy wprowadzić do magazynu w korespondencji z kontem „Pozostałe przychody operacyjne”. W przeciwnym wypadku ewidencję gratisów należy ująć wyłącznie ilościowo w ewidencji pozabilansowej.
Przykład 2
Ewidencja u nabywcy towarów (spółki Beta)
1. Wypłacono z kasy gotówkę tytułem opłaty wjazdowej - 500 zł:
Wn „Rozrachunki z dostawcami” 500
Ma „Kasa” 500
2. Rozliczenie dokonanej opłaty na podstawie otrzymanego kwitu:
Wn „Koszty według rodzajów” 500
- w analityce „Pozostałe koszty”
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 500
3. Zakupiono od Alfa 2 sztuki materiału D. Ogólna wartość kupionych materiałów, z rabatem cenowym - 19 520 zł:
Wn „Rozliczenie zakupu” 19 520
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 19 520
4. Przyjęto do magazynu 2 sztuki materiału D:
Wn „Materiały” 16 000
Wn „VAT naliczony” 3 520
Ma „Rozliczenie zakupu” 19 520
5. Zakupiono od Alfa 5 sztuk materiału A oraz otrzymano 1 sztukę materiału A gratis. Ogólna wartość kupionych materiałów - 73 200 zł:
Wn „Rozliczenie zakupu” 73 200
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 73 200
6. Przyjęto do magazynu materiały:
a) 5 sztuk materiału A
Wn „Materiały” 60 000
Wn „VAT naliczony” 13 200
Ma „Rozliczenie zakupu” 73 200
b) 1 sztukę materiału A, otrzymaną gratis, wycenioną na kwotę 12 000 zł:
Wn „Materiały” 12 000
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 12 000
7. Wydanie z magazynu do zużycia 6 sztuk materiału A:
Wn „Koszty według rodzajów” 72 000
- w analityce „Zużycie materiałów”
Ma „Materiały” 72 000
8. Zakupiono od Alfa 2 sztuki materiału B, a 1 sztukę materiału C otrzymano gratis. Ogólna wartość kupionych materiałów - 48 800 zł:
Wn „Rozliczenie zakupu” 48 800
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 48 800
9. Przyjęto do magazynu 2 sztuki materiału B:
a) przyjęcie materiału B
Wn „Materiały” 40 000
Wn „VAT naliczony” 8 800
Ma „Rozliczenie zakupu” 48 800
pozabilansowo:
przyjęcie 1 sztuki materiału C
10. Wydanie z magazynu do zużycia 2 sztuk materiału B:
Wn „Koszty według rodzajów” 40 000
- w analityce „Zużycie materiałów”
Ma „Materiały” 40 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podstawa prawna:
- art. 29 ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
Joanna Gawrońska
biegły rewident