rada
Jeżeli spółka uzna, że kwoty nienaliczonych odsetek stanowią istotną wartość w odniesieniu do danych prezentowanych w sprawozdaniu finansowym, wówczas wartość odsetek przypadających na okresy wcześniejsze należy odnieść na kapitał własny jako błąd podstawowy z lat ubiegłych. Zaksięgowanie całej wartości odsetek w ciężar kosztów roku, w którym wykryto brak naliczenia za lata ubiegłe, spowodowałoby, że dane roku bieżącego nie odzwierciedlałyby jasno i rzetelnie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki.
uzasadnienie
W prawie bilansowym określono zasady postępowania w przypadku błędów dotyczących sprawozdań finansowych. Jeżeli ujawnione w danym roku obrotowym błędy, dotyczące przeszłych okresów sprawozdawczych, wywierają tak istotny wpływ na sprawozdania finansowe sporządzone i zatwierdzone w poprzednich okresach, że po ich wykryciu nie można uznać, że sprawozdania te były wiarygodne i rzetelne na dzień ich zatwierdzenia - błędy te kwalifikuje się jako błędy podstawowe, a skutki ich korekty odnosi na kapitał własny - jako wynik lat ubiegłych.
Jednostka sama ustala poziom istotności kwalifikujący błędy popełniane w latach ubiegłych jako błędy podstawowe. Powyższe ustalenia powinny zostać zapisane w przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości.
UWAGA!
Dodatkowo należy mieć na względzie fakt, że kilka pojedynczych, nieistotnych błędów może łącznie stanowić błąd istotny. Zatem zawsze należy rozpatrywać ogół popełnionych błędów.
W ustalaniu istotności można posiłkować się wartościami stosowanymi przez biegłych rewidentów w badaniach sprawozdań finansowych. Przyjęło się, że istotność określa się w przedziałach:
- 1-2% kapitału własnego,
- 5-10% zysku brutto,
- 0,5-1% sumy bilansowej i obrotu.
Podane powyżej wskaźniki nie są obowiązujące, lecz wynikają jedynie ze stosowanej praktyki.
Błędy podstawowe mogą powstać na skutek pomyłek arytmetycznych, nieprawidłowej interpretacji przepisów, nadużyć lub błędnej dekretacji. Wynikają one z błędnej wyceny aktywów wskutek np. niedokonania odpisów aktualizujących bądź nieutworzenia rezerw na zobowiązania.
Do błędów podstawowych nie zalicza się skutków takich zdarzeń, jak zmiany zasad polityki rachunkowości, zmiany szacunków z lat poprzednich, a także błędów nieistotnych czy wyroków sądowych, których rozstrzygnięcia spółka nie znała do dnia bilansowego.
Jeżeli jednostka uzna, że wartość odsetek przypadających na minione okresy jest istotna z punktu widzenia jasności i rzetelności danych prezentowanych w poprzednich latach finansowych, wówczas w ewidencji księgowej naliczone odsetki powinny być ujęte następująco:
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego z lat ubiegłych”,
- w analityce - „Skutki błędów podstawowych”,
Ma „Pożyczki otrzymane”.
Takie ujęcie księgowania korekty błędu popełnionego w latach poprzednich nie deformuje wyniku finansowego za rok obrotowy, w którym stwierdzono jego popełnienie.
W sprawozdaniu finansowym skutki błędów podstawowych wykazuje się:
- w pozycji A.VII pasywów bilansu - jako „Zysk (strata) z lat ubiegłych”,
- w „Dodatkowych informacjach i objaśnieniach” - w pozycji zawierającej informacje o znaczących zdarzeniach dotyczących lat ubiegłych, ujętych w sprawozdaniu finansowym roku obrotowego,
- w zestawieniu zmian w kapitale (funduszu) własnym (jeżeli jednostka ma obowiązek sporządzania tego sprawozdania) jako „Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO) - korekty błędów podstawowych”.
W sytuacji opisanej w pytaniu nie powstanie obowiązek korekty podatku, gdyż odsetki traktowane są przez prawo podatkowe kasowo, czyli będą kosztem dopiero w momencie ich zapłaty.
Jeżeli natomiast wartość odsetek nienaliczonych nie będzie uznana za istotną, skutki korekt takiego błędu wpływają na koszty i przychody roku obrotowego, w którym wykryto błąd. W tym przypadku wartość naliczonych odsetek za cały okres od momentu otrzymania pożyczki przez jednostkę do dnia bilansowego (31 grudnia 2006 r.) zostanie odniesiona na konto „Koszty finansowe”.
Podstawa prawna:
- art. 54 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
Wioletta Roman
doradca podatkowy