rada
Nie, tego rodzaju odszkodowanie nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Wydatek ten związany jest bowiem z umową, która po swoim rozwiązaniu nie będzie przynosić już przychodu spółce.
uzasadnienie
Wydatki są uznawane za koszty podatkowe, jeżeli zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub w celu zachowania lub zabezpieczenia ich źródła. Wyjątek stanowią koszty wymienione w art. 16 ust. 1 updop. Odszkodowanie, o którym mowa w pytaniu, nie zostało wymienione w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe. Ustawa nie pozwala zaliczać do kosztów podatkowych kar, opłat i odszkodowań oraz odsetek od tych zobowiązań z tytułu:
a) nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska,
b) niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 16 ust. 1 pkt 19 updop).
Odszkodowania za niedotrzymanie umowy dzierżawy nie zostały wymienione w art. 16 ust. 1 updop. Tym samym o tym, czy można zaliczyć je do kosztów podatkowych, decyduje zasada ogólna (art. 15 ust. 1 updop). W opinii zarówno sądów administracyjnych, jak i organów podatkowych odszkodowanie za odstąpienie od umowy nie ma związku z uzyskiwaniem przychodu, nie służy także zabezpieczeniu czy zachowaniu jego źródła. Nie można zatem uznać go za koszt podatkowy.
Stanowisko to potwierdziła Izba Skarbowa w Lublinie w interpretacji z 22 lutego 2007 r. (sygn. PD.1-4218-74/06/I), w której stwierdzono:
"Odszkodowanie, które Spółka jest zobowiązana zapłacić, jest formą zadośćuczynienia, naprawienia szkody, jaką poniósł wydzierżawiający na skutek niedotrzymania przez Spółkę warunków umowy. Umowy, która po jej rozwiązaniu nie będzie już wpływać na powstanie przychodu. Nie można w tym wypadku mówić o związku przyczynowo-skutkowym pomiędzy tego typu wydatkiem a przychodem Spółki.
Nie jest to również koszt funkcjonowania (...), bez którego poniesienia osiąganie przychodów nie byłoby możliwe. Jak słusznie stwierdził organ pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, w obrocie gospodarczym mamy do czynienia z przypadkami, takimi jak występujące w przedmiotowej sprawie odstąpienie od umowy dzierżawy z powodów opisanych przez Spółkę w zażaleniu. Tego typu przypadki związane są z ryzykiem prowadzenia działalności gospodarczej. Wynikających z tego ryzyka konsekwencji finansowych nie można przenosić na Skarb Państwa. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (m.in. wyrok z dnia 18.05.1995 r., sygn. akt SA/Kr 1768/95; wyrok z dnia 13.12.1996 r., sygn. akt I SA/Łd 2683/95; wyrok z dnia 19.10.2005 r., sygn. akt I SA/Lu 414/05). (...) jak wynika z powyższego, należne od Spółki odszkodowanie za wcześniejsze rozwiązanie umowy dzierżawy nie stanowi kosztu uzyskania przychodów (...)"
Można oczywiście argumentować, że odstąpienie od umowy zapobiega ponoszeniu przez spółkę większych strat związanych z wykonywaniem niekorzystnej umowy. Jest to więc działanie zmierzające do zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów, tym samym wydatki na takie działania są kosztami podatkowymi. Jednak władze podatkowe i sądownictwo administracyjne uznają w tym przypadku, że mamy do czynienia z ryzykiem prowadzenia działalności gospodarczej. Ryzyka tego nie można przenosić na Skarb Państwa, zaliczając te wydatki do kosztów podatkowych. Co więcej, swoje stanowisko podtrzymują i na gruncie obecnego stanu prawnego. Warto jednak wystąpić o interpretację przepisów prawa podatkowego w tym zakresie, ponieważ problem spółki jest kontrowersyjny.
Podstawa prawna:
- art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847
Sławomir Biliński
konsultant podatkowy