Jesteśmy spółką, która od początku roku wchodzi w skład grupy międzynarodowej i w związku z tym raportuje zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej. Obecnie trwają rozmowy na temat zakupu przez naszą spółkę znaku towarowego. Jak należy zakwalifikować kupiony znak? Czy należy go amortyzować?
Kupiony przez spółkę znak towarowy powinien być zaliczony do wartości niematerialnych i prawnych i amortyzowany, podobnie jak w przypadku środków trwałych. Jednak amortyzacja znaku jest uwarunkowana okresem użytkowania samego znaku. Jeśli ten okres jest ustalony, trzeba sprecyzować jego długość lub liczbę jednostek produkcji (lub podobnych jednostek), którą - zgodnie z oczekiwaniami - jednostka uzyska z tego składnika.
Na okres użytkowania składnika aktywów niematerialnych ma wpływ m.in.:
- oczekiwane wykorzystanie składnika oraz to, czy składnik ten mógłby być wykorzystany bardziej efektywnie przez inne kierownictwo,
- typowy cykl życia produktu dla danego składnika oraz publicznie dostępne informacje na temat danych szacunkowych okresów użytkowania podobnych aktywów w podobny sposób,
- utrata przydatności gospodarczej z przyczyn technicznych lub rynkowych,
- stabilność branży, w której jest wykorzystywany dany składnik, oraz zmienność popytu na produkty (usługi) wytwarzane (świadczone) z wykorzystaniem tego składnika,
- oczekiwane posunięcia aktualnych i potencjalnych konkurentów,
- wysokość nakładów niezbędnych do uzyskania oczekiwanych korzyści ekonomicznych w związku z danym składnikiem oraz możliwość i zamiar ich poniesienia przez jednostkę,
- okres sprawowania kontroli nad składnikiem oraz prawne i podobne ograniczenia jego wykorzystania,
- zależność okresu użytkowania składnika od okresów użytkowania innych aktywów.
Standard nakazuje rozłożyć amortyzację znaku towarowego równomiernie na przestrzeni całego okresu jego użytkowania. Amortyzacja powinna rozpocząć się wtedy, gdy znak towarowy jest w stanie umożliwiającym użytkowanie go w sposób zamierzony przez kierownictwo spółki. Natomiast amortyzacja - w świetle MSR - kończy się, gdy kierownictwo zadecyduje, że ten składnik aktywów zostaje przeznaczony do sprzedaży (lub włączony do grupy do zbycia zakwalifikowanej jako przeznaczona do sprzedaży) i - zgodnie z MSSF nr 5 „Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana” - spełnia definicję aktywów przeznaczonych do sprzedaży lub usunięto go z bilansu.
O zakończeniu naliczania amortyzacji decyduje data wcześniejsza (tzn. pierwsza spośród tych dwóch zdarzeń).
Stosowana metoda amortyzacji powinna odzwierciedlać sposób konsumowania korzyści z zakupionego znaku przez spółkę. Przy braku możliwości wiarygodnego określenia konsumowania korzyści należy zastosować metodę liniową.
Co najmniej na koniec każdego roku obrotowego powinno się weryfikować wartość końcową i okres użyteczności. Gdyby okazało się, że oczekiwania są różne od wcześniejszych szacunków, to wynikającą stąd zmianę ujmuje się jako zmianę wartości szacunkowych, według Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów”.
Gdyby jednak okazało się, że nie można określić okresu użytkowania zakupionego znaku towarowego, wówczas nie dokonuje się od jego wartości odpisów. W takim przypadku powinno się jedynie - co najmniej raz w roku, na dzień bilansowy - przeprowadzić test na utratę wartości znaku zgodnie z MSR nr 36.
Michał Banaś
Podstawa prawna:
§ 88-108 Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 38 „Wartości niematerialne”.