Udało mi się kupić akcje PKO BP w publicznej ofercie przeprowadzonej w 2004 r. na GPW. Zarobiłem na tej inwestycji 25%. Czy od tego zysku (około 3000 zł) mam samodzielnie zapłacić podatek dochodowy, czy też zrobi to biuro maklerskie? Czy biuro maklerskie pobierze zaliczkę w momencie wypłaty zgromadzonych środków z tej inwestycji? Jak rozlicza się ten dochód?
Podatek wynosi 19% osiągniętego dochodu. Od zysku osiągniętego na GPW można odjąć koszty prowizji oraz opłat za prowadzenie rachunku maklerskiego. Podatek musi Pani zapłacić samodzielnie. Biuro maklerskie nie pobrało żadnej zaliczki od osiągniętego dochodu, nie pobierze jej również w momencie wypłaty pieniędzy z rachunku maklerskiego po rozliczeniu całej transakcji. Pozostałe informacje w uzasadnieniu.
Ubiegły rok był pierwszym rokiem obowiązywania podatku od dochodów osiągniętych na GPW. Cechą szczególną tego podatku jest to, że inwestor nie płaci od dochodów osiągniętych ze sprzedaży akcji zaliczek w trakcie roku podatkowego. Zazwyczaj, jeżeli osiągniemy dochody w ciągu trwania roku podatkowego, są one obciążone zaliczką na podatek dochodowy. W przypadku dochodów z inwestycji na GPW taka praktyka jest nieuzasadniona.
Przykład
Andrzej K. kupił w 2004 r. akcje KGHM po 30 zł. Cena akcji wzrosła do 35 zł wraz ze wzrostem cen miedzi do poziomu około 3000 $ za tonę. Zyski z tej transakcji wyniosły po uwzględnieniu prowizji około 15%. Andrzej K. nabył następnie akcje Impela po 20 zł. Akcje te spadły na początku jesieni 2004 r. do poziomu około 8 zł. Inwestor zaakceptował straty i sprzedał akcje Impela po 11,3 zł – stracił około 55% zainwestowanego kapitału. Andrzej K. nabył następnie akcje browaru Strzelec, płacąc za jedną 1,05 zł. Akcje sprzedał po kilku dniach przy kursie 1,25 zł, osiągając zysk około 15%. Uwzględniając pozostałe drobne transakcje tego bardzo aktywnego inwestora, okazało się, że poniósł w 2004 r. stratę w wysokości 3500 zł.
Tak więc ze względu na dużą zmienność i niepewność zysków na GPW bezcelowe byłoby obciążanie biur maklerskich obowiązkiem obliczenia i odprowadzenia zaliczki do urzędów skarbowych po każdej udanej transakcji. Na GPW zyski błyskawicznie mogą się zamienić w straty. Dlatego rozliczenie zysków z GPW odbywa się po zakończeniu roku. W 2004 r. odbędzie się to według następującego schematu:
• za cały 2004 r. biuro maklerskie prowadzące Pani rachunek dokona obliczenia wysokości dochodu albo straty za cały 2004 r. z tytułu m.in. sprzedaży akcji PKO BP. Biuro nie pobierze zaliczek na ten podatek ani podatku dochodowego,
• po obliczeniu wysokości dochodu albo straty do końca lutego 2005 r. informacja o zrealizowanych przez Panią zyskach z inwestycji w akcje PKO BP zostanie przez biuro maklerskie przekazana Pani oraz do urzędu skarbowego. Odbędzie się to na PIT-8C,
• na podstawie przekazanych przez biuro maklerskie informacji sporządzi Pani zeznanie PIT-38 za 2004 r. – należy je złożyć do końca kwietnia 2005 r., niezależnie od zeznania rocznego PIT-36 albo PIT-37.
Przykład
Joanna Z. kupiła 500 akcji PKO BP po 19,7 zł. Akcje te sprzedała po 25 zł. Zysk bez uwzględnienia kosztów, jakie poniosła w związku z grą na GPW, wyniósł prawie 27%. Joanna Z. zapłaciła prowizję na rzecz biura maklerskiego w wysokości 149,63 zł. Koszt prowadzenia rachunku wyniósł 40 zł. Joanna Z. wykazała w zeznaniu podatkowym następujące wartości:
przychody 500 × 25 zł = 12 500 zł,
koszty uzyskania przychodu 500 × 19,7 zł + 149,63 zł + 40 zł = 10 039,63 zł.
• art. 30b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 263, poz. 2619
Tomasz Król
prawnik