Główna księgowa gospodarstwa pomocniczego posiada dyplom ukończenia liceum zawodowego w zespole szkół ekonomicznych w zawodzie "pracownik administracyjno-biurowy". Ze świadectw wynika, że miała wiele przedmiotów związanych z rachunkowością, np. rachunkowość przedsiębiorstw i jednostek budżetowych. Czy posiadając tak udokumentowane wykształcenie może po 1 stycznia 2005 r. nadal pracować jako główna księgowa? Ponieważ w tym roku podjęła naukę w 2-letnim studium zapewniającym uzyskanie kwalifikacji określonych w ustawie o finansach publicznych, to czy do czasu ich uzyskania może wykonywać obowiązki głównej księgowej na stanowisku np. "p.o. głównej księgowej"?
Po 1 stycznia 2005 r. nie może nadal pracować jako główna księgowa. Może natomiast pełnić obowiązki głównego księgowego do czasu ukończenia 2-letniego studium, pod warunkiem ukończenia szkoły w terminie określonym w programie nauczania.
W pytaniu podano, że główna księgowa ukończyła liceum zawodowe w zawodzie „pracownik administracyjno-biurowy”. Należy się zastanowić, czy tytuł zawodowy „pracownik administracyjno-biurowy” jest równoznaczny z wymaganym wykształceniem. Artykuł 35 ust. 2 pkt 4 lit. b ustawy o finansach publicznych wyraźnie stwierdza, że przesłanka wykształcenia dla głównych księgowych zostanie spełniona wtedy, gdy szkoła średnia została ukończona na kierunku rachunkowość.
Wskazana w pytaniu główna księgowa ukończyła szkołę średnią o kierunku innym niż rachunkowość. Dlatego dobrze, że uzupełnia swoje wykształcenie, aby nadal pełnić swoją funkcję. Należy pamiętać, że program nauczania szkół średnich nie ma decydującego znaczenia, najważniejszy jest kierunek, jaki zostanie uwidoczniony na dyplomie.
Aby spełnić przesłankę wykształcenia, potrzebne jest wskazanie na kierunek rachunkowość lub inny zawierający w nazwie to słowo. Wielce prawdopodobne jest, że organy kontrolujące, mając jasno sformułowany przepis w ustawie o finansach publicznych dotyczący wykształcenia głównych księgowych, nie będą uznawać wykształcenia średniego, pomaturalnego lub policealnego, którego kierunek nie wskazuje na rachunkowość.
Dotychczas wielu ekspertów uważało, że jeśli po 1 stycznia 2005 r. osoba będzie pełnić obowiązki głównego księgowego, nawet bez formalnego powołania na to stanowisko, to będą tej osoby dotyczyć także warunki wskazane w dodanym do art. 35 ust. 2 punkcie 4. Z art. 35 ust. 1 wynika bowiem wyraźnie, że aby być uznanym za głównego księgowego, wystarczy wykonywać czynności określone w tym przepisie. Nie ma decydującego znaczenia formalne powołanie na to stanowisko. Również w opracowaniu Ministerstwa Finansów na temat „Zasady wdrażania systemu kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w polskiej administracji publicznej” z 31 stycznia 2003 r. zawarto następującą informację:
Ustawa przewiduje okres karencyjny dla osób sprawujących funkcję głównego księgowego, wyłączając na okres 3 lat konieczność posiadania odpowiedniego wykształcenia i doświadczenia. W ciągu 3 lat osoba sprawująca te funkcje musi uzupełnić swoje wykształcenie albo jej miejsce powinien zająć ktoś spełniający ten wymóg. (...) Istnieje natomiast potrzeba jednoznacznego przyjęcia do wiadomości powyższej zmiany przepisów przez osoby sprawujące jego funkcje. Jeśli w ciągu 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy nie uzupełnią warunków nałożonych przez ustawę, kierownicy JFP mają obowiązek rozwiązania z nimi stosunku pracy lub zmiany ich dotychczasowego stanowiska.
Zgodnie z przedstawionym przez Państwa pis-mem Ministerstwa Finansów Departamentu Bud-żetu Państwa (BP3-032-257/2004 z 31 grudnia 2004 r.) rozpoczęcie przed 1 stycznia 2005 r. nauki uzupełniającej wykształcenie, stanowi podstawę do uznania, że osoba może pełnić obowiązki głównego księgowego pod warunkiem ukończenia szkoły w terminie określonym w programie nauczania. Ponadto oświadczono, że Minister Finansów nie jest upoważniony do rozstrzygania spraw dotyczących kwalifikacji głównych księgowych oraz że to kierownik jednostki, powierzając obowiązki głównego księgowego, jednocześnie ocenia spełnienie wymogu dotyczącego kwalifikacji pracownika.
Moim zdaniem słusznie Państwo uważacie, że dzięki tej interpretacji pracownik znajdujący się w opisanej sytuacji będzie mógł nadal pełnić obowiązki głównego księgowego gospodarstwa pomocniczego, mimo że wymagane ustawą o finansach publicznych wykształcenie nabędzie dopiero w czerwcu 2005 r. Mam nadzieję, że organy kontrolujące również przychylnie odniosą się do tej informacji MF.
Dominika Sobolewska
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 123, poz. 1291)