Zamierzamy założyć spółkę komandytową. Jakie będą zasady opodatkowania dochodów uzyskanych z tytułu działalności prowadzonej w tej formie?
Szczegółowe zasady funkcjonowania spółek komandytowych regulują przepisy art. 102–124 k.s.h. Spółki komandytowe mają na celu prowadzenie przedsiębiorstwa zarobkowego pod własną firmą. Występują w nich dwie kategorie wspólników: komplementariusze i komandytariusze. Komplementariusz reprezentuje spółkę i odpowiada za jej zobowiązania całym swoim majątkiem, zaś komandytariusz odpowiada wobec wierzycieli tylko do oznaczonej kwoty (suma komandytowa). Spółka komandytowa nie posiada osobowości prawnej. Powstaje ona z chwilą wpisania do rejestru przedsiębiorców. Umowa takiej spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i zawierać m.in. oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego ze wspólników. Celowe jest określenie w niej również prawa komplementariuszy i komandytariuszy do udziału w zyskach i stratach (w braku odmiennych postanowień w umowie spółki, komandytariusz będzie uczestniczył w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, a w stracie – jedynie do wysokości umówionego wkładu).
Zgodnie z art. 8 ustawy o p.d.o.f. przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku. Przychody te łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o p.d.o.f. W braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa wspólników do udziału w zysku są równe. Powyższe zasady stosuje się odpowiednio także do: rozliczania kosztów uzyskania przychodów oraz wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat, a także ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną.
Księgi podatkowe prowadzone będą zatem dla spółki, a poszczególnym wspólnikom przypisane zostaną odpowiednie wielkości zaewidencjonowane w tych księgach. Oznacza to, że na poziomie spółki ustalane będą przychody oraz wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, natomiast dochód ustalany będzie dla poszczególnych wspólników.
W związku z taką regulacją pojawiają się problemy, w sytuacji gdy jeden ze wspólników odda spółce do używania składniki majątku na podstawie umowy lub udzieli spółce pożyczki. Do takiej sytuacji odniósł się NSA w wyroku z 12 listopada 1998 r., sygn. akt SA/Sz 2440/97, zgodnie z którym zawarcie umowy pożyczki pomiędzy wspólnikiem a spółką skutkuje tym, że wspólnik pożycza sam sobie w części, w jakiej ma udział w majątku wspólnym. W związku z tym odsetki od takiej pożyczki, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 9 ustawy o p.d.o.f., nie stanowią kosztów uzyskania przychodów u tego wspólnika. Odsetki takie – zdaniem sądu – stanowią natomiast koszt uzyskania przychodu u pozostałych wspólników spółki w tej części, która przypada na nich proporcjonalnie do ich udziałów w spółce.
Wspólnicy spółki komandytowej traktowani są jak podmioty uzyskujące przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu art. 14 ustawy o p.d.o.f. Mogą oni zatem wybrać opodatkowanie na zasadach wynikających z art. 30c ustawy o p.d.o.f. (podatkiem liniowym). W zależności od wyboru formy opodatkowania wspólnicy składają comiesięczną deklarację PIT-5 lub PIT-5L (przy opodatkowaniu stawką 19 proc.). Podlegają oni także rozliczeniu rocznemu, składając do końca kwietnia następnego roku podatkowego odpowiednio zeznanie roczne PIT-36 lub PIT-36L.
Magdalena Toczek
Podstawa prawna:
• art. 8 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.),
• art. 102–124 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.).