Jak powinna zostać opodatkowana wypłata części dywidendy na rzecz użytkownika udziału w spółce z o.o.?
Na udziale w spółce z o.o. może zostać ustanowione użytkowanie (art. 187 § 1 k.s.h.). Użytkowanie jest to prawo do korzystania z cudzej rzeczy i do czerpania z niej pożytków. W myśl art. 265 § 1 k.c. przedmiotem użytkowania mogą być także prawa, przy czym do użytkowania praw stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu rzeczy.
Ustanowienie użytkowania jest skuteczne wobec spółki od chwili, gdy spółka otrzyma od jednego z zainteresowanych zawiadomienie o użytkowaniu wraz z dowodem dokonania tej czynności.
Jeżeli umowa o ustanowieniu użytkowania nie reguluje tych kwestii, prawa obligacyjne mające charakter pożytków udziału (m.in. prawo do dywidendy) należą do użytkownika. Zgodnie jednak z art. 253 § 1 k.c. zakres użytkowania można ograniczyć poprzez wyłączenie z niego oznaczonych pożytków. W związku z tym możliwe jest przykładowo zastrzeżenie na rzecz właściciela udziału minimalnej kwoty dywidendy, natomiast w pozostałym zakresie dywidendę może otrzymywać użytkownik.
Jeśli brak jest odmiennych postanowień umownych i ustanowienie użytkowania zostało zgłoszone spółce (zgodnie z art. 187 § 1 k.s.h.), użytkownik może domagać się wypłaty dywidendy bezpośrednio od spółki, przy czym dywidenda wypłacona użytkownikowi udziału stanowić będzie dla niego przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.
Powyższy pogląd potwierdza pismo Ministerstwa Finansów z 22 grudnia 1997 r., nr PO 4/BA-802-7973/886/97, zgodnie z którym: „w związku z ustanowieniem prawa użytkowania na użytkownika zostaje przeniesione prawo do dywidendy, tj. prawo do udziału w zyskach osoby prawnej (chyba że umowa ogranicza prawo użytkowania do dywidendy)”.
Na mocy art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o p.d.o.f. od uzyskanych dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobierany jest zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19 proc.
Podatek ten pobiera się bez pomniejszenia przychodu o koszty uzyskania. Dochodów tych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej.
Płatnik, którym jest spółka, przekazuje pobraną kwotę zryczałtowanego podatku w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek – na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik właściwy według miejsca siedziby płatnika, przesyłając równocześnie deklarację na formularzu PIT-8A.
Ponadto, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym spółka jako płatnik jest obowiązana przesłać podatnikowi-użytkownikowi udziału oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika – imienną informację o wysokości dochodu na formularzu PIT-11/8B (część oznaczenia: „11” należy skreślić).
Dariusz Strzelec
Podstawa prawna:
• art. 187 § 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.),
• art. 265 § 1 i art. 253 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.),
• art. 30a ust. 1 pkt 4, art. 42 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.),
• załączniki nr 10 i nr 17 do rozporządzenia Ministra Finansów z 22 grudnia 2003 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. Nr 224, poz. 2225 z późn.zm.).