Jesteśmy właścicielem gruntu wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej, na którym znajdują się budynki wybudowane w latach 1985-1986. Obecnie znaleźliśmy nabywcę na ten grunt, jednak przed sprzedażą musimy, zgodnie z umową zawartą z kupującym, dokonać rozbiórki większości budynków. Budynki te nie były modernizowane, ale ich rozbiórka wiąże się z poniesieniem kosztów. Czy podatek naliczony VAT wynikający z faktur otrzymanych od usługodawców za rozbiórkę budynków będzie podlegał odliczeniu. Czy jeżeli odliczymy podatek VAT z faktur za rozbiórkę, to sprzedaż gruntu z pozostałymi dwoma budynkami będzie objęta zwolnieniem z VAT?
Zwolnienie z podatku dostawy towarów używanych: Podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT za rozbiórkę budynku, jeśli czynności rozbiórki są związane z transakcją sprzedaży gruntu ze znajdującymi się na nim budynkami, która korzysta ze zwolnienia z podatku VAT.
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług zwolniona z opodatkowania jest dostawa towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zwolnienie dotyczy również używanych budynków i budowli lub ich części, będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.
Towary używane zostały zdefiniowane w art. 43 ust. 2 ustawy o VAT jako:
1) budynki i budowle lub ich części – jeżeli od końca roku, w którym zakończono budowę tych obiektów, minęło co najmniej 5 lat,
2) pozostałe towary, z wyjątkiem gruntów, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku.
Zwolnienia nie stosuje się do budynków i budowli, jeżeli przed wprowadzeniem ich do ewidencji środków trwałych lub w trakcie użytkowania wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej, a podatnik:
1) miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych wydatków,
2) użytkował te towary w okresie krótszym niż 5 lat w celu wykonywania czynności opodatkowanych.
Jeśli więc podatnik nie dokonywał ulepszeń, o których mowa, sprzedaż budynków będzie korzystała ze zwolnienia z podatku VAT.
Jeżeli chodzi o sprzedaż gruntu, to należy zauważyć, że w myśl obecnej ustawy o VAT grunty objęte są opodatkowaniem tak jak inne towary.
W przypadku jednak sprzedaży budynków związanych z gruntem trzeba mieć na uwadze art. 29 ust. 5 ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale związanych z gruntem albo części takich budynków z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. Oznacza to, że grunt będzie opodatkowany tą samą stawką co znajdujący się na nim budynek. Jeżeli więc sprzedaż budynku korzysta ze zwolnienia z opodatkowania (jako towar używany), również sprzedaż gruntu związanego z tym budynkiem będzie korzystała ze zwolnienia z podatku VAT.
W myśl ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlega również dostawa gruntu.
Jak wynika z treści pytania Czytelnika, część z budynków przed sprzedażą będzie podlegała rozbiórce na koszt podatnika, a ostatecznie transakcją sprzedaży zostaną objęte dwa budynki wraz z gruntem. Podatnik ma wątpliwości, czy podatek naliczony w fakturach za rozbiórkę będzie mógł być odliczony od podatku należnego oraz czy odliczenie nie spowoduje utraty zwolnienia podatkowego dla transakcji sprzedaży.
W zakresie podatku naliczonego wynikającego z faktur za rozbiórkę należy odnieść się do ogólnej zasady wynikającej z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którą prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przysługuje w takim zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W zaistniałym przypadku konieczność rozbiórki jest jednym z warunków umowy sprzedaży, która – jak wcześniej zostało stwierdzone – będzie korzystała ze zwolnienia z podatku VAT. Oznacza to, że czynności rozbiórki będą ściśle związane z czynnościami zwolnionymi z opodatkowania, co w konsekwencji pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT.
Podatek VAT wynikający z faktur za towary i usługi wykorzystane w związku z czynnościami zwolnionymi z podatku nie podlega odliczeniu.
W przypadku opisanym w pytaniu kosztu rozbiórki nie można potraktować jako kosztu ogólnego prowadzonej przez podatnika działalności.
Zakładając, że sprzedawany grunt posłuży działalności opodatkowanej nabywcy gruntu, korzystniejsze dla podatnika byłoby przeniesienie kosztu rozbiórki na nabywcę gruntu, przy jednoczesnym obniżeniu ceny sprzedaży. Wówczas podatek naliczony z tytułu rozbiórki nabywca mógłby potraktować jako podatek do odliczenia.
Przykład
Założenia:
– wartość rynkowa nieruchomości 100 000 zł,
– koszt rozbiórki netto 10 000 zł + VAT 2200 zł,
– nabywca nabywa nieruchomość na potrzeby działalności opodatkowanej.
Wariant I
Koszty rozbiórki ponosi sprzedawca. Sprzedawca zaewidencjonuje przychód ze sprzedaży 100 000 zł. Ponieważ jednak VAT naliczony z tytułu rozbiórki nie podlega odliczeniu, sprzedawca zaewidencjonuje w kosztach 12 200 zł. Po odliczeniu kosztów podatnik otrzyma 87 800 zł.
Wariant II
Rozbiórki dokonuje nabywca. Cena sprzedaży zostaje obniżona o koszt netto rozbiórki budynków. Sprzedawca zaewidencjonuje przychód ze sprzedaży w wysokości 90 000 zł. Nabywca ponosząc koszty rozbiórki będzie miał prawo do odliczenia podatku VAT.
Tomasz Maj
Podstawa prawna
• ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 113