Określenie zasięgu terytorialnego Wspólnoty Europejskiej (WE) na potrzeby podatku akcyzowego pozwala rozstrzygnąć o sposobie rozliczeń podatkowych w przypadkach: eksportu, importu, nabycia czy dostawy wewnątrzwspólnotowej, a w przypadku obszaru celnego stosowany jest Wspólnotowy Kodeks Celny.
Wyłączenia terytorialne są spowodowane uwarunkowaniami historycznymi i dotyczą niewielkich obszarów, które mają ograniczone znaczenie gospodarcze dla Wspólnoty. Terytoria wyłączone z zakresu stosowania zharmonizowanych podatków i prawa celnego nie zawsze się pokrywają, co może nieraz stwarzać problemy ze stosowaniem prawa wspólnotowego (patrz wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 21 lipca 2005 r. w sprawie C-349/03).
Właściwość terytorialna WE na potrzeby rozliczeń akcyzy
Dla polskiego podatnika podatku akcyzowego ważne jest, jakie terytoria należą do Wspólnego Rynku Unii Europejskiej, a jakie są z niego wyłączone. Ustawa z 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 29, poz. 257 ze zm.) uznaje za terytorium Wspólnoty Europejskiej terytorium kraju i terytorium państwa członkowskiego. Brak jest regulacji właściwości terytorialnej Wspólnoty we wprowadzonej ustawie. Pojęcie „terytorium Wspólnoty” zostało zdefiniowane w art. 2 dyrektywy Rady 92/12/EWG z 25 lutego 1992 r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów podlegających podatkowi akcyzowemu, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania. Dla celów stosowania dyrektywy, pojęcie „terytorium Wspólnoty” odpowiada terytorialnemu zakresowi stosowania Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą, ustalonemu w art. 227. Przepisy omawianej dyrektywy wyłączają także niektóre terytoria UE na potrzeby rozliczeń akcyzy, a inne z kolei do niego zaliczają (patrz tabela 1).
Do terytorium Wspólnoty Europejskiej należy także włączyć terytoria nowych państw członkowskich: Czech, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji na podstawie Traktatu o przystąpieniu.
Zgodnie z wymienioną dyrektywą wyroby takie jak: oleje mineralne, alkohol i napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe podlegają podatkowi akcyzowemu, w czasie ich produkcji na terytorium Wspólnoty lub w czasie przywozu na to terytorium. Ustawa o podatku akcyzowym za terytorium państwa trzeciego uznaje inne terytorium niż terytorium kraju i terytorium państwa członkowskiego. Za eksport uznaje wywóz wyrobów akcyzowych z terytorium kraju poza obszar celny Wspólnoty Europejskiej potwierdzony przez graniczny urząd celny państwa członkowskiego, z którego dokonano wyprowadzenia.
WARTO WIEDZIEĆ
Nie uznaje się za eksport wyrobów akcyzowych oznaczonych znakami akcyzy.
Import obecnie oznacza przywóz wyrobów akcyzowych z terytorium państw trzecich na terytorium kraju. Przemieszczenie wyrobów akcyzowych z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego nazywamy dostawą wewnątrzwspólnotową. Za nabycie wewnątrzwspólnotowe uważa się przemieszczenie wyrobów akcyzowych z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju.
Właściwość obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej
Po akcesji Polski do Wspólnoty Europejskiej (WE) zniknęło pojęcie polskiego obszaru celnego, a w jego miejsce jest używane obecnie: terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub obszar celny Wspólnoty. Na całym obszarze celnym WE jest stosowany Wspólnotowy Kodeks Celny (WKC). Zgodnie z przepisami zawartymi w art. 3 WKC (rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 z 12 października 1992 r., ze zm.) obszar celny obejmuje wszystkie państwa członkowskie z pewnymi wyjątkami.
Do obszaru celnego włączone są morza terytorialne, morskie wody wewnętrzne oraz przestrzeń powietrzna państw członkowskich i terytoriów włączonych określonych w kol. 3, z wyjątkiem morza terytorialnego, morskich wód wewnętrznych i przestrzeni powietrznej terytoriów nienależących do obszaru celnego Wspólnoty określonych w kol. 4. Precyzyjne określenie granic obszaru celnego ma znaczenie dla określenia stosowania jednolitego prawa celnego dla przemieszczających się towarów.
Traktat o przystąpieniu (załącznik II część 19 lit. A) zmienia art. 3 WKC w ten sposób, że obszar nowych państw członkowskich: Czech, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji, należy od 1 maja 2004 r. do obszaru celnego Wspólnoty. Obszar celny nie jest zwykłą strefą wolnego handlu, ponieważ na nim obowiązuje zakaz pobierania cła w handlu wewnętrznym WE, dla wszystkich towarów będących w wolnym obrocie, także dla towarów pochodzących z państw trzecich, wprowadzonych na rynek wspólnotowy zgodnie z prawem. Potwierdza to art. 14 ust. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, na którym zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu zostaje zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału. Państwa członkowskie tworzą unię celną. Unią celną ze Wspólnotą związane są także takie kraje, jak: Turcja, Andora i San Marino. Jednak nie należą do obszaru celnego Wspólnoty. Towary całkowicie uzyskane na obszarze WE lub dopuszczone do swobodnego obrotu, a pochodzące z krajów trzecich, lub towary uzyskane z towarów pochodzących spoza obszaru Wspólnoty nazywane są towarami wspólnotowymi.
BOGUSŁAW ŚLEDŹ