Ostatnio pojawiły się opinie, że Polacy pracujący w Anglii mogą uniknąć płacenia podatku w Polsce. Wystarczy, że złożą we właściwym w Polsce urzędzie skarbowym aktualizację NIP podając jako adres zamieszkania adres na Wyspach. Wtedy urząd skarbowy uzna, że głównym miejscem życia podatników jest Wielka Brytania. Jednak aktualizacja NIP z podaniem adresu zamieszkania w Anglii nie wystarczy, by uniknąć płacenia podatku w Polsce - twierdzi resort finansów.
Gazeta Prawna zwróciła się do Ministerstwa Finansów o wyjaśnienie tej sprawy. W odpowiedzi MF poinformowało, że zasady ustalania rezydencji podatkowej określają przepisy polskich ustaw o podatku dochodowym z uwzględnieniem odpowiednich postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Miejsce zamieszkania
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Przepisy polskiego prawa podatkowego nie zawierają definicji miejsca zamieszkania, dlatego należy posługiwać się definicją zawartą w polskim prawie cywilnym. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. O ile warunek przebywania w danej miejscowości ma charakter obiektywny, o tyle zamiar stałego pobytu w danej miejscowości ma charakter subiektywny i odnosi się do woli podatnika. Dlatego w tym drugim przypadku stosuje się pewne kryteria obiektywizujące, np. bada się powiązania osobiste i gospodarcze podatnika.
Polska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawiera definicję miejsca zamieszkania podatnika w art. 4. Jako kryterium poddania obowiązkowi podatkowemu definicja wymienia: (stałe) miejsce zamieszkania, miejsce pobytu albo inne podobne znamiona (lub inne kryterium). Definicja uwzględnia różne formy więzi osobistej z państwem, które we własnym ustawodawstwie ustala podstawę do nieograniczonego obowiązku podatkowego. Ponadto definicja zmierza – poprzez normy szczególne – do rozstrzygnięcia sytuacji kolizyjnych, tj. przypadków podwójnego miejsca zamieszkania. Normy te przyznają przewagę temu umawiającemu się państwu, w którym osoba fizyczna ma stałe miejsce zamieszkania. Następnymi w kolejności kryteriami są: powiązania osobiste i gospodarcze (rozumiane jako ośrodek interesów życiowych), zwyczajowe przebywanie, obywatelstwo.
Zdaniem resortu finansów wspomniane przepisy polskiego prawa oraz art. 4 umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej a Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i zysków majątkowych podpisanej w Londynie 16 grudnia 1976 r. (Dz.U. z 1978 r. nr 7, poz. 20) powinny być brane pod uwagę przy rozstrzyganiu zagadnienia rezydencji podatkowej i ustalaniu ograniczonego bądź nieograniczonego obowiązku podatkowego.
Zmiana danych
Ponadto w odpowiedzi dla GP zaznaczono, iż obowiązek aktualizacji danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym wynika z art. 9 w zw. z art. 5 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. W przypadku osób fizycznych dane podlegające obowiązkowi aktualizacyjnemu to m.in.: adres miejsca zamieszkania, adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy. Zatem aktualizacja danych poprzez złożenie do naczelnika właściwego urzędu skarbowego formularza NIP-3 może stanowić kryterium pomocnicze (jeżeli aktualizacja obejmuje dane adresowe), lecz nie decydujące przy ustalaniu zakresu obowiązku podatkowego podatników w Polsce.
KIEDY PODATNIK SKŁADA NIP-3
Formularze NIP służą podatnikom do wypełnienia obowiązku ewidencyjnego wynikającego z ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 269, poz. 2681 z późn. zm.), który został ustanowiony w celu zapewnienia prawidłowej ewidencji i identyfikacji podmiotów. Formularz NIP-3 jest składany przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej jako zgłoszenie identyfikacyjne w przypadku nadania NIP lub jako zgłoszenie aktualizacyjne w przypadku zmiany danych objętych zgłoszeniem.
Ewa Matyszewska