Likwidacja zwolnienia z PIT środków ze sprzedaży mieszkań, gdy podatnik oświadczy, że przeznaczy je na inne cele mieszkaniowe w Polsce, pozwoli uniknąć zarzutów o niezgodności tych regulacji z prawem unijnym.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok w sprawie C-345/05 Komisja Europejska przeciwko Portugalii. W wyroku Trybunał zakwestionował portugalskie przepisy, które uzależniają zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości od warunku, by zostały one ponownie zainwestowane w nabycie nieruchomości położonej na terytorium Portugalii. Utrzymując w mocy te przepisy Portugalia uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 18 WE, 39 WE i 43 WE, jak również art. 28 i 31 Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym z dnia 2 maja 1992 r.
Mamy to samo zwolnienie
Dziś w Polsce obowiązuje podobne zwolnienie z PIT przy sprzedaży nieruchomości jak w Portugalii. Nasuwa się więc pytanie, czy Unia uzna również nasze przepisy za niezgodne z prawem wspólnotowym? Zdaniem ekspertów mogłoby się tak stać. Na szczęście zwolnienie to zniknie z naszego porządku prawnego od przyszłego roku.
– Wyrok ETS odnosi się do niemal analogicznej sytuacji prawnej, z jaką mamy do czynienia na gruncie art. 21 ust. 1 pkt 32 ustawy o PIT – twierdzi Andrzej Pośniak, prawnik z CMS Cameron McKenna. Jego zdaniem w obecnym brzmieniu przepis ten również ogranicza możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego poprzez odniesienie się do nabycia nieruchomości zlokalizowanej na terytorium Polski. Dodaje, że brak odpowiedniej zmiany tego przepisu może narazić Polskę na zarzuty, podobnie jak w przypadku Portugalii.
Podobnego zdania jest Justyna Bauta-Szostak, radca prawny i doradca podatkowy w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, która twierdzi, że polskie przepisy uzależniają zwolnienie przychodów ze sprzedaży nieruchomości od przeznaczenia uzyskanych ze sprzedaży środków na zakup w Polsce innej nieruchomości w ciągu 2 lat od daty sprzedaży. Warunek ten jest analogiczny do wynikającego z przepisu portugalskiego.
– Zatem również polskie regulacje mogłyby zostać uznane za niezgodne z przepisami unijnymi. W projekcie zmian do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wykreślono ten warunek. Jeżeli projektowane przepisy wejdą w życie, niezgodność polskiego prawa z unijnym w zakresie, o którym mowa w wyroku ETS, zostanie usunięta – dodała nasza rozmówczyni.
Zgodnie z polską ustawą o PIT, gdy złożymy w urzędzie skarbowym oświadczenie, że pieniądze ze sprzedaży mieszkania przeznaczymy w ciągu 2 lat na inne cele mieszkaniowe na terytorium Polski – podatku nie zapłacimy. Marek Bytof, doradca podatkowy w kancelarii Taxways uważa, że tak naprawdę sprawa ma dwa aspekty. Wyrok ETS dotyczy tylko jednego – swobodnego przepływu osób. Na tym tle polskie przepisy mają niewątpliwie walor dyskryminujący, a nasz ustawodawca słusznie wykonał manewr uprzedzający zapowiadając nowy sposób opodatkowania.
Państwa mają swobodę
– Jednak aktywność obywateli UE na polskim czy portugalskim rynku nieruchomości ma przeważnie charakter inwestycyjny. ETS chyba nie dostrzegł, że w istocie rzeczy nie chodzi o swobodny przepływ osób, ale o swobodny przepływ kapitału – dodaje Marek Bytof. A tu już sprawa nie jest tak prosta. Państwa mogą bowiem stosować środki różnicujące, jeśli przemawia za tym spójność systemu podatkowego.
KIEDY POLSKI PODATNIK NIE PŁACI PIT
Z PIT zwolnione są przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych w części wydatkowanej nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży:
• na nabycie na terytorium Polski budynku lub lokalu mieszkalnego, gruntu albo prawa użytkowania wieczystego gruntu,
• na nabycie na terytorium Polski spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
• na nabycie na terytorium Polski gruntu lub prawa użytkowania wieczystego gruntu przeznaczonych pod budowę budynku mieszkalnego,
• na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, remont lub modernizację własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, położonych na terytorium Polski,
• na rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację – na cele mieszkalne – własnego budynku lub lokalu niemieszkalnego położonych na terytorium Polski.
Ewa Matyszewska