RADA
Wartość początkową należało zwiększyć o dokonane ulepszenie: w grudniu 2008 r. - dla celów bilansowych, w styczniu 2009 r. - dla celów podatkowych. Według ustawy o rachunkowości metodę degresywną amortyzacji należy stosować przez cały okres użytkowania środka trwałego, natomiast według updop - do czasu, gdy wartość odpisu amortyzacyjnego liczona metodą degresywną stanie się niższa od wartości odpisu liczonej metodą liniową.
UZASADNIENIE
W przypadku stosowania degresywnej metody amortyzacji istnieją dwa obszary, które różnią się dla celów bilansowych i podatkowych. Dotyczy to:
• zasad zwiększania wartości środka trwałego o przeprowadzone ulepszenie,
• zmiany metody amortyzacji.
Metoda degresywna amortyzacji, zgodnie z zapisami ustaw o podatkach dochodowych, polega na zastosowaniu w pierwszym roku podatkowym używania danego środka trwałego stawki z Wykazu podwyższonej o współczynnik nie wyższy niż 2,0. Na początek kolejnych lat dokonuje się ponownego wyliczenia podstawy amortyzacji, tj. wartość początkową środka trwałego zwiększa się o dokonane w poprzednim roku ulepszenia i zmniejsza o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne.
Zasadniczo raz wybranej metody amortyzacji nie można zmieniać. Jednak amortyzacji ze współczynnikiem nie stosuje się przez cały okres amortyzowania środka trwałego. Począwszy od roku podatkowego, w którym określona według metody degresywnej roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej z zastosowaniem metody liniowej, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z metodą liniową. Dla celów bilansowych natomiast jednostka stosuje metodę degresywną przez cały okres użytkowania środka trwałego. W żadnym wypadku nie ma możliwości zmiany metody amortyzacji.
W wyniku ulepszenia posiadanego już środka trwałego następuje podwyższenie pierwotnej wartości początkowej, która staje się nową podstawą ustalania odpisów amortyzacyjnych. Jednak zmiany wartości początkowej środka trwałego amortyzowanego metodą degresywną dokonuje się, dla celów podatkowych, dopiero od początku roku następującego po roku, w którym dokonano tego ulepszenia. Bilansowo natomiast zwiększenie wartości początkowej środka trwałego, a co za tym idzie - również zwiększenie odpisów amortyzacyjnych, następuje, tak jak w przypadku metody liniowej, w roku dokonania ulepszenia tego środka. W omawianym przypadku ulepszenie nastąpiło w grudniu, a więc dla celów bilansowych zwiększenia wartości środka trwałego należało dokonać w grudniu 2008 r., natomiast dla celów podatkowych - w styczniu 2009 r. Dodatkowo spółka przyjęła różne momenty rozpoczęcia dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Wszystko to wpływa na powstanie różnicy między wynikiem finansowym a podatkowym.
Przykład
1 września 2008 r. spółka kupiła środek trwały o wartości 16 000 zł, który oddała do użytkowania w tym samym dniu - dla celów bilansowych, natomiast w październiku - dla celów podatkowych. W grudniu 2008 r. środek trwały ulepszono. Wartość ulepszenia - 14 000 zł. Jednostka stosuje degresywną metodę amortyzacji. Stawka amortyzacji dla celów podatkowych przy użyciu współczynnika 2 wynosi 40%. Natomiast dla celów bilansowych przyjęto 20% stawkę amortyzacyjną.
Tabela 1. Amortyzacja bilansowa metodą degresywną
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
* Wyliczenie amortyzacji za 2008 r.: 16 000 zł x 20% = 3200 zł; 3200 zł : 12 miesięcy x 3 miesiące (IX-XI) = = 800 zł. Zwiększenie wartości środka trwałego w grudniu 2008 r.: 16 000 zł + 14 000 zł = 30 000 zł. Odpisy amortyzacyjne począwszy od grudnia 2008 r.: 30 000 zł x 20% : 12 miesięcy = 500 zł. Łączne odpisy za 2008 r. (IX - XII) = 800 zł + 500 zł = 1300 zł.
Tabela 2. Amortyzacja podatkowa ze współczynnikiem 2
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Dla celów podatkowych w 2011 r. spółka przeszła na liniową metodę amortyzacji. Jak widać, wartość odpisów amortyzacyjnych w każdym roku jest różna dla celów bilansowych i podatkowych. Skutkuje to obowiązkiem ustalenia podatku odroczonego, jeśli jednostka podlega badaniu.
• art. 28 ust. 1 pkt 1, art. 31 ust. 1 i 3-4, art. 32 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 91, poz. 742
• art. 16i ust. 2, art. 16k ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 125, poz. 1035
Wioletta Chaczykowska
księgowa z licencją MF