Natomiast samochód, do którego sporządzałem ewidencję przebiegu pojazdu, od stycznia 2011 r. będę wykorzystywał wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej. Na dzień dzisiejszy rynkową wartość tego auta określam na 2000 zł, w polisie ubezpieczeniowej wartość ta jest o 1000 zł wyższa. W jaki sposób powinienem ustalić jego wartość początkową?
RADA
Wartość początkową nabytego w 2005 r. samochodu osobowego powinien Pan określić na podstawie jego ceny nabycia. W tym przypadku nie ma znaczenia, że samochód przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych był przez kilka lat składnikiem majątku prywatnego. Nie ma również znaczenia, że wcześniej był wykorzystywany do celów działalności gospodarczej, a wydatki z tego tytułu stanowiły koszty uzyskania przychodu na podstawie prowadzonej ewidencji przebiegu pojazdu. Cena nabycia samochodu obejmuje również VAT zapłacony przez Pana przy jego zakupie, bowiem przy zakupie samochodu jako składnika majątku prywatnego nie przysługiwało Panu prawo do jego odliczenia. Jeżeli w momencie nabycia samochód ten był nowym pojazdem, może go Pan amortyzować według stawki liniowej 20%. Jeżeli był on pojazdem używanym, może Pan do jego amortyzacji zastosować indywidualną stawkę amortyzacyjną. Szczegóły - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Bardzo często zdarza się, że podatnicy wykorzystują samochód prywatny do celów prowadzonej działalności gospodarczej. W takim przypadku zaliczają wydatki związane z jego eksploatacją do kosztów uzyskania przychodów na podstawie prowadzonej ewidencji przebiegu tego pojazdu. Decyzja o wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych takiego samochodu, nawet zakupionego kilka lat wcześniej, może jednak przynieść istotne korzyści podatkowe. Działanie to wiąże się jednak z koniecznością ustalenia przez podatnika w prawidłowy sposób wartości początkowej takiego środka trwałego oraz właściwej stawki amortyzacyjnej.
Ustalenie wartości początkowej samochodu
W przypadku wprowadzania do ewidencji środków trwałych, które zostały nabyte odpłatnie, ich wartość początkową należy ustalić na podstawie ceny ich nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 1 updof).
Ceną nabycia jest kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania. Należą do nich w szczególności koszty:
• transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze,
• montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych,
• opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji.
Kwota należna zbywcy powinna zostać pomniejszona o VAT, z wyjątkiem przypadków gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek ten nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (art. 22g ust. 3 updof).
W sytuacji gdy podatnik nie może ustalić ceny nabycia środków trwałych nabytych przed dniem założenia ewidencji, wartość początkową tych środków powinien przyjąć w wysokości wynikającej z dokonanej wyceny, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji oraz stanu i stopnia ich zużycia (art. 22g ust. 8 updof).
Ponieważ z pytania wynika, że posiada Pan fakturę za zakup samochodu, który zamierza Pan wprowadzić do ewidencji środków trwałych, to powinien Pan na jej podstawie ustalić jego wartość początkową. Taki sposób ustalania wartości początkowej samochodów osobowych wprowadzanych po latach od ich zakupu do ewidencji środków trwałych potwierdzają organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 stycznia 2010 r., nr ITPB1/415-857/09/PSZ, która dotyczyła samochodu zakupionego na fakturę VAT w 2001 r. i wprowadzonego do ewidencji środków trwałych w 2009 r., czytamy, że:
zgodnie z generalną zasadą określoną w cytowanym art. 22g ust. 1 pkt 1 updof, wartość początkową środka trwałego nabytego w drodze kupna ustala się na podstawie ceny jego nabycia. Wartość początkową należało zatem ustalić w wysokości kwoty z faktury potwierdzającej zakup samochodu.
Dopiero w sytuacji gdyby nie posiadał Pan dokumentu, na podstawie którego dokonał Pan zakupu wprowadzanego do ewidencji samochodu, np. z powodu jego zaginięcia, to mógłby Pan ustalić jego wartość początkową na podstawie dokonanej przez siebie wyceny, z uwzględnieniem obowiązujących cen rynkowych samochodów tego rodzaju. Nie powinien Pan wówczas ustalać wartości początkowej tego samochodu na podstawie wartości podanej w polisie ubezpieczeniowej. Na takim stanowisku stają również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 lutego 2010 r., nr ILPB1/415-1306/09-2/AG, czytamy, że:
nieprawidłowe jest stwierdzenie podatnika, iż w przypadku gdyby dokument zakupu zaginął, należałoby przyjąć wartość rynkową samochodu, wykorzystując wartość podaną w polisie ubezpieczeniowej. W takim przypadku bowiem wartość rynkową samochodu należałoby ustalić zgodnie z treścią przepisu art. 22g ust. 8 updof, w myśl którego jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.
Cena nabycia z VAT
Ponieważ samochód, który zamierza Pan wprowadzić do ewidencji środków trwałych, został zakupiony jako składnik majątku prywatnego, to nie przysługiwało Panu odliczenie VAT od jego zakupu. Oznacza to, że VAT zapłacony przy jego zakupie powinien Pan uwzględnić w wartości początkowej samochodu (art. 22g ust. 3 updof). A zatem wartość początkową w tym przypadku należy ustalić na podstawie ceny zakupu brutto, wynikającej z posiadanej przez Pana faktury.
Na takim stanowisku stanął Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w przytoczonej powyżej interpretacji indywidualnej z 6 stycznia 2010 r., nr ITPB1/415-857/09/PSZ, stwierdzając w niej, że:
jeżeli (zgodnie z odrębnymi przepisami) podatek od towarów i usług wynikający z faktury VAT potwierdzającej nabycie samochodu nie stanowił dla podatnika podatku naliczonego, albo nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty należnego podatku o podatek naliczony bądź też zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, wówczas ceny nabycia środka trwałego nie pomniejsza się o ten podatek. W takiej sytuacji ceną nabycia będzie wartość brutto zakupionego środka trwałego, wykazana w fakturze dokumentującej ten zakup.
Ustalenie stawki amortyzacyjnej
Jeżeli w 2005 r. zakupił Pan dla celów prywatnych nowy samochód, to mimo że od tego zakupu upłynęło kilka lat, nie może Pan stosować indywidualnej stawki amortyzacji. Powinien Pan zastosować stawkę liniową. Dla samochodów osobowych wynosi ona 20%.
Natomiast jeżeli w 2005 r. zakupił Pan używany samochód (tzn. jeżeli przed jego nabyciem przez Pana był on wykorzystywany co najmniej przez okres 6 miesięcy), to ma Pan prawo do zastosowania do jego amortyzacji indywidualnej stawki. Jak wynika bowiem z art. 22j ust. 1 pkt 2 updof, podatnicy mogą indywidualnie ustalać stawki amortyzacyjne dla używanych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika. W tym przypadku okres amortyzacji dla środków transportu, w tym samochodów osobowych, nie może być krótszy niż 30 miesięcy, czyli 2,5 roku. Indywidualna stawka wyniesie zatem 40% (100% : 2,5).
Więcej na ten temat w Monitorze Księgowego