RADA
Prawo wieczystego użytkowania dla celów bilansowych zalicza się do środków trwałych i podlega amortyzacji. Okres amortyzacji ustala kierownik jednostki, z uwzględnieniem rzeczywistego wykorzystania tego prawa.
UZASADNIENIE
Prawo wieczystego użytkowania gruntu ma ograniczony okres ważności, co powoduje, że w miarę upływu czasu traci na wartości, a to uzasadnia jego amortyzowanie.
Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości do aktywów zalicza się kontrolowane przez jednostkę, uzyskane w wyniku przeszłych zdarzeń zasoby, o wiarygodnie określonej wartości, które przyniosą w przyszłości korzyści ekonomiczne. Tej definicji odpowiadają prawa użytkowania wieczystego gruntów, które obecnie zalicza się do środków trwałych. Taka klasyfikacja nie zależy od tego, czy jednostka otrzymała to prawo nieodpłatnie czy odpłatnie. W przypadku nieodpłatnego otrzymania prawa w księgach rachunkowych ujmuje się je według wartości rynkowej.
Na dzień bilansowy prawo wieczystego użytkowania wycenia się jak inne środki trwałe, czyli według cen nabycia lub kosztów wytworzenia albo wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
UWAGA!
Wartość prawa wieczystego użytkowania gruntu, jako że nie jest gruntem, podlega amortyzacji, która stanowi koszt dla celów bilansowych. Jednak zgodnie z przepisami podatkowymi prawa wieczystego użytkowania gruntów nie podlegają amortyzacji, dlatego amortyzacja tych praw ustalona dla celów bilansowych nie jest kosztem uzyskania przychodów dla celów podatkowych.
W myśl ustawy o rachunkowości jednostka ustala we własnym zakresie stawkę amortyzacyjną, uwzględniając przy tym okres ekonomicznej użyteczności tego prawa. Ten okres wyznacza przede wszystkim prawne ograniczenie używania prawa wieczystego użytkowania gruntu, które jest określone w umowie o jego wieczyste użytkowanie.
Jednak zgodnie z art. 236 § 1 k.c. okres użytkowania wieczystego z reguły wynosi 99 lat. W wyjątkowych wypadkach, gdy cel gospodarczy użytkownika wieczystego nie wymaga tak długiego okresu, można go skrócić, ale powinien wynosić co najmniej 40 lat. Są to bardzo długie okresy, dlatego decyzja o przyjętych stawkach i okresie amortyzacji, jakim należy objąć prawo wieczystego użytkowania gruntu, zależy od rozsądnej oceny kierownika jednostki.
Przykład
1. Zgodnie z decyzją administracyjną prezydenta miasta firmie przyznano prawo wieczystego użytkowania gruntu:
Wn „Środki trwałe” 1 000 000
Wn „VAT naliczony” 220 000
Ma „Pozostałe rozrachunki” 1 220 000
2. Zaksięgowano amortyzację prawa wieczystego użytkowania gruntu:
Wn „Amortyzacja” 10 000
Ma „Umorzenie środków trwałych” 10 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jak wynika z powyższego przykładu, amortyzacja prawa wieczystego użytkowania gruntu obciąża koszty. Jeżeli jednostka otrzymała prawo nieodpłatnie, równolegle do odpisów amortyzacyjnych następuje odpisanie na pozostałe przychody operacyjne odpowiedniej części równowartości prawa w korespondencji z kontem „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”.
Opłaty roczne za użytkowanie wieczyste gruntów, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, są kosztami uzyskania przychodów. Nie stanowią natomiast kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) dokonywane od prawa wieczystego użytkowania gruntów dla celów bilansowych, nie są też przychodami podatkowymi pozostałe przychody operacyjne, wywołane odpisami równowartości prawa.
• art. 3 ust. 1 pkt 12, art. 44b ust. 10 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
• art. 16 ust. 1 pkt 1a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
• art. 236 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1287
Rafał Szemberg
księgowy w firmie z branży leasingowej